Το ερώτημα είναι αν η γενιά που σήμερα ξενυχτά με το Counter strike, κάνει κάποια βήματα κατανόησης ή αλλαγής του κόσμου όπου ζει
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι το συγκεκριμένο βίντεο είναι αυθεντικό. Το you tube είναι ένας χώρος όπου οι χρήστες «ανεβάζουν» τα αρχεία τους που εκτίθενται χωρίς λογοκρισία και έλεγχο στους υπόλοιπους επισκέπτες. Το σοκ βέβαια από την παράκρουση που χτυπά τον πιτσιρικά είναι έντονο, σε βαθμό που να αναρωτιέσαι μήπως όλη αυτή η παράσταση στήθηκε για να προκαλέσει. Παρόλ’ αυτά, το αμόκ του μικρού Γερμανού θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αληθινό. Είναι γνωστό εξάλλου πως η μανία ή το «κόλλημα» που χτυπάει τους χρήστες παιχνιδιών είναι παλιά, απ’ την εποχή που στους πρώτους προσωπικούς υπολογιστές στις αρχές του ’90 φορτώνονταν το Tetris και το Space invaders, όπως μας θυμίζουν οι παλιότεροι.
Τα νέα πάθη των σύγχρονων ψηφιακών παικτών απέχουν φυσικά πολύ απ’ το να προσαρμόζουν τουβλάκια για να διαγράφουν γραμμές ή να πυροβολούν μικρά τερατάκια με πολύ χαμηλής ανάλυσης γραφικά, όπως γινόταν με τα παραπάνω παιχνίδια. Με τα νέα παιχνίδια είσαι στρατιώτης σε επικίνδυνες αποστολές, χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη της πολεμικής τεχνολογίας. Ή υποδύεσαι ένα φανταστικό ρόλο που εξελίσσεται όσο προχωρά το παιχνίδι μέσα σε μια εικονική πραγματικότητα στην οποία συμμετέχουν εκατοντάδες άλλοι παίκτες. Ή χτίζεις ένα πολιτισμό –απ’ την προϊστορία ως τις μέρες μας- μέσα σ’ ένα βράδυ, σε ανταγωνισμό με άλλους πολιτισμούς και αυτοκρατορίες. Κι αυτά με πραγματικά εντυπωσιακές γραφικές αναπαραστάσεις που λίγο απέχουν απ’ την κινηματογραφική απεικόνιση.
Δεν θα χρησιμοποιούσαμε φυσικά εμείς …κρυφή κάμερα για να καταγράψουμε τις κατ’ οίκον συνήθειες και αντιδράσεις των γκέιμερς (όπως συνηθίζεται να αποκαλούνται στα αγγλικά οι χρήστες παιχνιδιών). Άλλωστε, η ψυχαγωγία αυτή δεν είναι αποκλειστικά οικιακή: Στα ίντερνετ καφέ, που σφύζουν από ζωή ακόμα και τις πιο απίθανες ώρες του εικοσιτετραώρου, βρίσκει κανείς όλα τα καινούρια παιχνίδια, την τελευταία τεχνολογία και μεγάλη παρέα αποφασισμένη ν’ αφιερώσει πολλές ώρες στην οθόνη. Εκεί λοιπόν αναζητήσαμε τις προτιμήσεις και τα «κολλήματα» της σημερινής ψηφιακής γενιάς.
Περασμένα μεσάνυχτα σε συνοικιακό νετ καφέ στα προάστια: Οι 30 απ’ τους πενήντα υπολογιστές είναι αναμμένοι και η ατμόσφαιρα ζωηρή. Με μια πρώτη ματιά γίνεται κατανοητό ότι μόλις ένας θαμώνας χρησιμοποιεί ίντερνετ, ενώ οι υπόλοιποι παίζουν σε δίκτυο, με άλλα λόγια βρίσκονται ανά παρέες στις ίδιες «πίστες» όπου και συναγωνίζονται. Πειράγματα και εντολές σε ακατανόητη για τους αμύητους ορολογία εκτοξεύονται από παντού. Οι ηλικίες είναι 17 και πάνω, ενώ κοπέλα δεν υπάρχει ούτε για δείγμα. Πιο δημοφιλές παιχνίδι είναι εδώ το Battlefield, που κατατάσσεται σύμφωνα με τη σχετική ορολογία στα first person shooter (που σημαίνει κατά λέξη σκοπευτής πρώτου προσώπου) γιατί το όπλο το κρατά ο παίκτης. Κατ’ αναλογία υπάρχουν τα παιχνίδια με σκοπευτή τρίτου προσώπου, όπου ο παίκτης διευθύνει στρατούς. Στο Battlefield πρέπει να επιλέξεις μια απ’ τις τρεις στρατιωτικές υπερδυνάμεις: Αμερική, Κίνα ή τη νεοσύστατη, κατά το σχεδιαστή του παιχνιδιού, Συμμαχία της Μέσης Ανατολής. Στόχος είναι φυσικά να εξοντώσεις τον αντίπαλο στρατό, ενώ «θέατρα επιχειρήσεων» γίνονται τα καυτά σημεία του πλανήτη, όπως το Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Ο Τόλης που εργάζεται στο συγκεκριμένο νετ καφέ μας εξηγεί πως μετά τα μεσάνυχτα η χρέωση πέφτει στο 1,5 ευρώ την ώρα από 2, γι’ αυτό και κάθε βράδυ όλες τις μέρες της εβδομάδας υπάρχουν θαμώνες μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. «Είναι φτηνή διασκέδαση αν σκεφτείς ότι για τρεις ώρες που είναι περίπου ο μέσος όρος παραμονής, πληρώνεις μόλις 4,5 ευρώ», σημειώνει. Εδώ πάντως είναι γειτονιά, οι περισσότεροι γνωρίζονται, ορισμένοι μάλιστα δίνουν ραντεβού για το επόμενο πρωί στο σχολείο. Το επιλεγόμενο «κάψιμο», δηλαδή η πολύωρη παραμονή μπροστά στην οθόνη, είναι σποραδικό φαινόμενο: Το ρεκόρ της παρέας το κατέχει ο 19χρονος Κώστας με 9 ώρες: «Κάναμε και υπερωρία!», δηλώνει με καμάρι.
Επόμενη στάση σε κεντρικό νετ καφέ της Αθήνας. Τα μεγέθη τώρα είναι αρκετά διαφορετικά: 140 υπολογιστές και λειτουργία 24/365, με άλλα λόγια όλη μέρα, όλες τις μέρες, ακόμη και την Πρωτοχρονιά, όπως διαφημίζει σχετική ανακοίνωση. Για τους «πιστούς» εκδίδονται κάρτες μελών με χαμηλότερες χρεώσεις και προπληρωμή χρόνου ενώ για τους έμπειρους παίκτες διοργανώνονται πρωταθλήματα κάθε μήνα. Για τους μεταμεσονύκτιους θαμώνες η τιμή είναι πιο δελεαστική. Ένας υπολογιστής απ’ τα μεσάνυχτα μέχρι τις 6 το πρωί κοστίζει 6 μόλις ευρώ. Και για όποιον αναρωτηθεί ποιος κάνει χρήση αυτής της προσφοράς, οι εργαζόμενοι στο καφέ μας διαβεβαίωσαν ότι καθημερινά τουλάχιστον 30 παίκτες τιμούν την ολονυχτία… Εδώ μάλιστα, εκτός από αναψυκτικά, καφέδες και μπίρες προσφέρονται και μικρά γεύματα!
Όλο το στήσιμο λοιπόν δείχνει για μέρος όπου κάποιος …κατασκηνώνει. Ρεκόρ καταστήματος σε παραμονή μπροστά απ’ τον υπολογιστή, σύμφωνα με τον Θανάση που εργάζεται χρόνια εδώ, είναι 26 συνεχόμενες ώρες! Να θυμίσουμε ότι τον Οκτώβρη του 2002 ένας 27χρονος στην Ταϊβάν πέθανε από εξάντληση σε ίντερνετ καφέ μετά από 32 ώρες συνεχόμενου παιχνιδιού, διάστημα που δεν απέχει πολύ από το ρεκόρ που καταγράψαμε. Δεν γνωρίζουμε για τον Ασιάτη, όμως το παλικάρι στην Αθήνα που είδε τους δείκτες του ρολογιού να κάνουν δύο πλήρεις περιστροφές και κάτι παραπάνω ενώ έπαιζε, βρίσκεται ακόμα στη ζωή και είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο Lineage, ένα παιχνίδι τύπου RPG (από το role playing game, που σημαίνει παιχνίδι ρόλων). Οι παίκτες κυνηγούν τέρατα, αποκτούν εμπειρία και εξελίσσονται. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του, το παιχνίδι συνίσταται στο να δημιουργούνται ισχυροί χαρακτήρες που δημιουργούν φυλές οι οποίες με τη σειρά τους πολεμούν η μία την άλλη. Χιλιάδες εικονικοί μάγοι και μαχητές συναντούνται σ’ ένα διαδικτυακό κόσμο που τρέχει. Ανάλογη «υπόθεση» έχει και το Second life, που ναι μεν δεν το συναντήσαμε στα ελληνικά νετ καφέ, όμως στον υπόλοιπο κόσμο κάνει θραύση. Στη «δεύτερη ζωή» (όπως μεταφράζεται ο τίτλος του παιχνιδιού) εκτός από ψηφιακές προσωπικότητες, κυκλοφορεί εικονικό νόμισμα (το Linden Dollar) και πραγματοποιούνται εικονικές και πραγματικές συναλλαγές!
Για να χτυπήσεις τον εχθρό στο δόξα πατρί παίζοντας Counter Strike πρέπει να κλείσεις πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη. Αν όμως τα καταφέρεις, ξεμπερδεύεις μαζί του με την πρώτη...
Για την ώρα πάντως, στην Ελλάδα τα διαδικτυακά παιχνίδια ρόλων ή σύμφωνα με την αγγλική τους ορολογία τα MMORPG (απ’ το massively multiplayer online role playing game, που σημαίνει μαζικό ομαδικό διαδικτυακό παιχνίδι ρόλων) δεν φαίνεται να «τραβάν» ιδιαίτερα. Αντίθετα, ψηλά στις προτιμήσεις βρίσκονται όσα παιχνίδια έχουν όπλα, δράση και μπόλικο αίμα. Συμβουλευτήκαμε τη λίστα με τα δέκα καλύτερα γνωστής αλυσίδας ίντερνετ καφέ: Αδιαμφισβήτητος «βασιλιάς» είναι το (first person shooter) Counter strike, εδώ και αρκετά μάλιστα χρόνια, όπως βεβαιώνουν οι παλιοί παίκτες. Στο παιχνίδι υπάρχουν δύο ομάδες, οι τρομοκράτες και οι αντι-τρομοκράτες, που δραστηριοποιούνται σε ένα εικονικό περιβάλλον. Οι μεν τρομοκράτες τοποθετούν μια βόμβα ή απαγάγουν ένα όμηρο, οι δε αστυνομικοί τρέχουν να ματαιώσουν τα σχέδιά τους. Στο μεταξύ υπάρχει πολύ πιστολίδι κάθε φορά που τα μέλη της μίας ομάδας συναντούν την άλλη. Και οι ώρες περνούν… Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια των σχεδιαστών του παιχνιδιού να αναπαραστήσουν ρεαλιστικά το σκηνικό. Έτσι οι τρομοκράτες έχουν στη διάθεσή τους ακόμα και καλάζνικοφ, σε αντίθεση με τους αντιπάλους τους που έχουν πρόσβαση στα τελευταίας τεχνολογίας σκοπευτικά όπλα σνάιπερ.
Δεύτερο παιχνίδι σε σειρά προτίμησης έρχεται το Warcraft, το οποίο έχει αποκληθεί ως παιχνίδι ρόλων και στρατηγικής, καθώς συνδυάζει εξελισσόμενους χαρακτήρες και διεύθυνση στρατευμάτων. Οι παίκτες εδώ ελέγχουν μικρά κομμάτια από στρατιωτικά σώματα και μεμονωμένους ήρωες και πετυχαίνουν αποστολές μέσω της συνεύρεσής τους σε δίκτυο με άλλους σύμμαχους ή αντίπαλους παίκτες. Στο Warcraft υπάρχουν τέσσερα είδη ζωής, οι άνθρωποι, οι ορκ, οι αθάνατοι και οι ελφ, κάθε στρατός των οποίων έχει και τις ιδιαιτερότητές του. Σταθερά ψηλά στις προτιμήσεις πολλών παικτών, μεγαλύτερων σε ηλικία σύμφωνα με τους ειδήμονες του είδους, βρίσκεται το Age of Empires, ένα καθαρόαιμο παιχνίδι στρατηγικής. Το τρίτο «επεισόδιο» του παιχνιδιού που κυκλοφόρησε το 2005 τοποθετεί τους παίκτες στην ιστορική εποχή όπου οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αποφασίζουν να αποικίσουν και να κατακτήσουν το Νέο Κόσμο. Η προσωπική στρατηγική του παίκτη, δηλαδή το χτίσιμο βιομηχανίας, η εύρεση πρώτης ύλης (π.χ. στα δάση του Αμαζονίου) και οι πολεμικές του επιτυχίες όταν συγκρούεται με τα αντίπαλα στρατόπεδα, είναι τα συστατικά της νίκης.
Αρκετοί είναι αυτοί που παρομοιάζουν τα σημερινά νετ καφέ με τα παλιότερα «ηλεκτρονικά» (τα επονομαζόμενα και ούφο ή …μπλιμπλίκια), τους χώρους διασκέδασης με τα ογκώδη μηχανήματα όπου με αντίτιμο ένα κέρμα των εκατό δραχμών (στην τελευταία τους περίοδο πριν απαγορευτούν) ο παίκτης έπαιζε μερικά λεπτά της ώρας. Για τους νοσταλγούς αυτής της εποχής άλλωστε, ίσως και σαν φόρος τιμής στους «προγόνους» τους, τα νετ καφέ διαθέτουν την πλατφόρμα παιχνιδιών ΜΑΜΕ, που περιέχει όλα τα παλιά εκείνα παιχνίδια, από το επίπεδο ποδοσφαιράκι και το Double dragon ως τα δημοφιλή Bubble bubble και Pacman, έτοιμα να λειτουργήσουν σε προσωπικό υπολογιστή. Τα παιχνίδια αυτά είχαν στην εποχή τους εκτοπίσει απ’ τις προτιμήσεις της νεολαίας τα ακόμη παλιότερα σφαιριστήρια, με το μπιλιάρδο, το ξύλινο ποδοσφαιράκι και το φλίπερ, σηματοδοτώντας την έλευση της ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας. Η τωρινή πάντως εξέλιξη της ψηφιακής διασκέδασης, άρρηκτα δεμένη με τα άλματα που πραγματοποιεί η πληροφορική τεχνολογία, έχει σημαντικές ποιοτικές διαφορές με κάθε προηγούμενη φάση: Η δυνατότητα επικοινωνίας και διάδρασης με εκατοντάδες ή χιλιάδες ακόμα χρήστες ταυτόχρονα σ’ όλο τον κόσμο, η εντυπωσιακή παραστατικότητα των μέσων που αναπαριστούν πολύ πιστά την πραγματικότητα και τέλος, η (σχετική πάντα) ευκολία πρόσβασης στην τεχνολογία αυτή από πλατιές μάζες νεολαίας κυρίως, συνιστούν τις προϋποθέσεις που θα είχε ένα νέο επαναστατικό απελευθερωτικό εργαλείο.
Το ερώτημα είναι αν οι δυνατότητες αυτές αξιοποιούνται, αν με άλλα λόγια η γενιά που σήμερα ξενυχτά στα ίντερνετ καφέ με το Counter strike, κάνει κάποια βήματα κατανόησης ή αλλαγής του κόσμου όπου ζει, με βάση τα πανίσχυρα μέσα που διαθέτει. Η απάντηση θα μπορούσε να βρίσκεται στις φράσεις που ακούς στα γκισέ των νετ καφέ μεταξύ 5 και 6 τα ξημερώματα, όταν αποκαμωμένοι οι τελευταίοι γκέιμερς πληρώνουν για να φύγουν: Οι περισσότεροι με τύψεις, επειδή ξημερώθηκαν άσκοπα στο ίδιο μέρος, μονολογούν «πάλι λιώσαμε»…
Το ψηφιακό μουλάρι και η διαπάλη για την εξουσία
Άδικα εντυπωσιάζονται όσοι πρώτη φορά κατανοούν, με αφορμή τα παιχνίδια, τις δυνατότητες που προσφέρει η πληροφορική τεχνολογία και το δίκτυο των υπολογιστών. Το μέλλον του διαδικτύου προδιαγράφεται περισσότερο λαμπρό, ενώ δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που περιγράφουν τη σημερινή φάση ανάπτυξης των συγκεκριμένων τεχνολογιών ως …παιχνίδι σε σχέση με ό,τι πρόκειται να επακολουθήσει. Συγκεκριμένα, όταν σχετικοί ερευνητές κάνουν λόγο για το σημερινό στάδιο ανάπτυξης του ίντερνετ, το παρομοιάζουν με παιχνίδι λέγκο, που όλα τα μέρη του μπορούν να ενωθούν το ένα με το άλλο, ενώ χαρακτηρίζουν πραγματικές μηχανές εν λειτουργία όσα έχουν κατά νου να θέσουν σε εφαρμογή.
Στη φάση εξέλιξης του διαδικτύου που ήδη διανύουμε έχει ξεπεραστεί η λειτουργία της ιστοσελίδας ως μέσου αποθήκευσης αδρανών πληροφοριών (σε μορφή κειμένου) που σχεδόν ποτέ δεν ανανεώνονται. Για εκατομμύρια πλέον χρήστες το περιεχόμενο του διαδικτύου χαρακτηρίζεται από ανοιχτή επικοινωνία, αποκέντρωση του ελέγχου των πληροφοριών που δημοσιεύονται και ελευθερία για να μοιράζεται κανείς αρχεία. Όσο και στην Ελλάδα επεκτείνονται οι ευρυζωνικές συνδέσεις ίντερνετ που επιτρέπουν μεγάλες ταχύτητες ανταλλαγής αρχείων σε σχέση με το παρελθόν, τόσο σημειώνουν τεράστια εξάπλωση τα προγράμματα και οι δικτυακοί τόποι που θα μπορούσαν να πάρουν το χαρακτηρισμό «ιστοσελίδες κοινοκτημοσύνης». Προσωπικές εικόνες και βίντεο, εμπορικές ταινίες και μουσικά άλμπουμ διακινούνται ηλεκτρονικά μέσα από ψηφιακές κοινότητες δωρεάν, δημιουργώντας μια νέα κουλτούρα περί ιδιοκτησίας και φέρνοντας φυσικά πολλούς πονοκεφάλους στις εταιρείες που βγάζουν κέρδη εκμεταλλευόμενες δικαιώματα. Η πρωτοφανής μάλιστα εξάπλωση τέτοιων κοινοτήτων, όπως το e mule -που πήρε το όνομα «ηλεκτρονικό μουλάρι» εξαιτίας του μεγάλου όγκου αρχείων που μεταφέρει- ή το DC++, έχουν εκτινάξει τη ζήτηση για σκληρούς δίσκους, καθώς είναι ασύλληπτη η ποσότητα των αρχείων που ανταλλάσσονται.
Το στάδιο αυτό ονομάστηκε από ορισμένους ειδικούς ως Web 2.0 (κατ’ αναλογία προς την ορολογία των εξελισσόμενων υπολογιστικών προγραμμάτων). Τα χαρακτηριστικά του διαδικτύου αυτής της γενιάς είναι: Πρώτον, εφαρμογές όπως επεξεργαστής κειμένου παρέχονται αποκλειστικά απ’ το διαδίκτυο, χωρίς να χρειάζεται «κατοχή» του προγράμματος. Δεύτερον, η «ιδιοκτησία» και ο έλεγχος των πληροφοριών ανήκει στους χρήστες των σελίδων (χαρακτηριστικό παράδειγμα τα blog). Τρίτον, οι χρήστες ενθαρρύνονται να συνεισφέρουν δημοκρατικά πληροφορίες όσο χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα και να κοινωνικοποιηθούν μεταξύ τους.
Όπως σημείωνε χαρακτηριστικά αρθρογράφος σε πρόσφατο ρεπορτάζ των Νιου Γιορκ Τάιμς, «όλη αυτή η ελεύθερη αυτο-έκφραση παρουσιάζει μια πολλά υποσχόμενη αναρχία, μια αυθάδεια στις καθιερωμένες αντιλήψεις περί επαγγελματισμού, ένα νομικό ναυάγιο και μια τεχνολογική διασκευή της λαϊκής κουλτούρας». Με σάιτ όπως το προαναφερθέν You tube, το Flickr όπου οι χρήστες δημοσιεύουν και μοιράζονται φωτογραφίες ή τη Wikipedia, οι παραδοσιακοί κριτές και λογοκριτές βγαίνουν απ’ τη μέση και ο χρήστης αποκτά μια εξουσία που ποτέ ξανά δεν είχε. Με αυτά δεδομένα, δεν είναι υπερβολικό να τονίσουμε το δημοκρατικό χαρακτήρα που έχει πλέον το ίντερνετ.
Φυσικά, η εξέλιξη του διαδικτύου δεν σταματά εδώ. Στα συρτάρια από τώρα βρίσκεται το λεγόμενο Web 3.0, η επόμενη δηλαδή φάση ανάπτυξης του ίντερνετ, όπου θα κυριαρχεί η «έξυπνη» πληροφορία. Ποια θα είναι η καινοτομία της επόμενης φάσης; Δεν είναι λίγοι οι χρήστες που πελαγώνουν όταν σε μια αναζήτηση πληροφορίας στο Google ή το Yahoo βρίσκονται αντιμέτωποι με χιλιάδες ή εκατομμύρια σχετικές σελίδες. Η νέα φάση ανάπτυξης υπόσχεται να κάνει το διαδίκτυο λιγότερο κατάλογο (όπως είναι σήμερα) ιστοσελίδων και περισσότερο πρακτικό οδηγό οργανωμένων πληροφοριών. Για παράδειγμα, αν κάποιος θέλει να οργανώσει τις διακοπές του σήμερα μέσω διαδικτύου, θα πρέπει να βρεθεί αντιμέτωπος με χιλιάδες σελίδες ξενοδοχείων, μεταφορικών εταιρειών ή εστιατορίων και να επιλέξει ανάμεσά τους. Οι σχεδιαστές του Web 3.0 καυχώνται ότι οι μηχανές αναζήτησής τους θα είναι αρκετά έξυπνες, ώστε αν στο πεδίο αναζήτησης τυπώσει κανείς «διακοπές σε νησί για μία εβδομάδα, ζευγάρι με ανήλικο παιδί, διαθέσιμο ποσό 1.000 ευρώ», το αποτέλεσμα θα είναι ένα ολοκληρωμένο πακέτο διακοπών.
Τα …άσχημα νέα είναι πως αυτή η συγκλονιστικών δυνατοτήτων τεχνολογία εκπονείται και βρίσκεται στα χέρια μεγάλων επιχειρηματικών κολοσσών που επιδιώκουν την εμπορική εκμετάλλευση των εφαρμογών της. Ο μεγιστάνας των αμερικανικών μέσων Ρούπερτ Μέρντοχ αγόρασε τον περασμένο Ιούλιο τη σελίδα Myspace (ένα ηλεκτρονικό «λεύκωμα» εκατομμυρίων χρηστών) προς 580 εκατομμύρια δολάρια. Ενώ για να αποκτήσει τα «κλειδιά» του You tube, η Google πλήρωσε μόλις τον Οκτώβριο στον ιδρυτή της σελίδας Τσαντ Χάρλεϊ 1,65 δισ. δολάρια! Τα αστρονομικά αυτά ποσά αλλάζουν χέρια γιατί είναι φανερό ότι ο έξυπνος χαρακτήρας των μέσων αυτών και η πλατιά απήχηση που έχουν λόγω της δημοκρατικότητάς τους τα καθιστούν μεγάλης εμπορικής αξίας.
Παράλληλα βέβαια, κι αυτά είναι τα καλά νέα, όλο και περισσότερο φανερώνεται η απελευθερωτική πλευρά της νέας τεχνολογίας. Υπό αυτή την οπτική, τα άλματα στην τεχνική των νέων μέσων επικοινωνίας δεν πρέπει να μας τρομάζουν και να μας κάνουν επιφυλακτικούς για τη χρήση τους. Αντίθετα, πρέπει να μας κινητοποιούν για τις αντικειμενικές, υλικές συνθήκες που διαμορφώνονται ώστε να κατανοήσουμε πιο βαθιά και να αλλάξουμε ριζικά τον κόσμο.
(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 4-3-2007)
Γιώργος Λαουτάρης 