Οι κόκκινοι βαρκάρηδες των γηπέδων

Βαρκάρηδες ήταν η ερυθρόλευκη «πρόγκα», όπως έλεγαν το ’30 τις συντροφιές των οπαδών που πρόγκαραν τους αντιπάλους

Το πάθος για τη «στρογγυλή θεά», για το ποδόσφαιρο δεν είναι καινούριο. Μπορεί η επικαιρότητα να φέρνει στην επιφάνεια όλα τα «άπλυτα» του επαγγελματικού αθλητισμού, όμως η ιστορία του αθλήματος στη χώρα μας, κρύβει αρκετούς θησαυρούς. Όπως για παράδειγμα η εποχή που το ποδόσφαιρο όπως το ξέρουμε σήμερα έκανε τα πρώτα του βήματα στην Ελλάδα, τη δεκαετία του 1930. Στην εποχή αυτή μας μεταφέρει ο Θανάσης Σκρουμπέλος με το νέο του βιβλίο Οι κόκκινοι βαρκάρηδες, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος.

Λέγεται συχνά ότι οι περασμένες εποχές αντιμετωπίζονται από τις μεταγενέστερες γενιές με νοσταλγία και με εξιδανίκευση. Ο Θανάσης Σκρουμπέλος δεν εξαιρείται από αυτό τον κανόνα, όμως έχει το δικό του τρόπο: Με τη διεισδυτική του έρευνα ξεθάβει σπάνιους χαρακτήρες από το παρελθόν που όμως δεν λάμπουν παρά μόνο για όσους τρέφουν αγάπη και εκτίμηση για το λαϊκό πολιτισμό. Αυτή είναι η περίπτωση του Κοκού, του θρυλικού αρχηγού των «Βαρκάρηδων» της ερυθρόλευκης πρόγκας, όπως έλεγαν τότε τις συντροφιές των οπαδών που μαζεύονταν και πρόγκαραν τους αντιπάλους. Τέτοια είναι και η περίπτωση του Πελέτου, του εργάτη σε καρνάγιο και πιστού του Ολυμπιακού που ερωτεύεται μια αστή, μέλος της αντίπαλης πρόγκας του Παναθηναϊκού. Μια ιστορία άδολης αγάπης και γηπεδικού πάθους που αποκαλύπτει μια εποχή και δύο κόσμους: Τον κόσμο της εργατιάς του Πειραιά, τους πιστούς του Ολυμπιακού που το όνομα «βαρκάρηδες» τους τιμούσε και το αστικό κόσμο των Παναθηναϊκών, τις «φρουφρούδες».

Ο Θανάσης Σκρουμπέλος μας μεταφέρει στην εποχή που τους αστυνομικούς τους αποκαλούσαν «σμπίρους» και «καρακώλια»

Είναι η εποχή όπου οι αναμεταδόσεις των αγώνων γίνονταν με τηλεγραφήματα των δημοσιογράφων, τα οποία έπειτα διαβάζονταν από μεγάφωνα και οι οπαδοί άκουγαν από το δρόμο. Η εποχή που τους αστυνομικούς τους αποκαλούσαν «σμπίρους» και «καρακώλια». Τα χρόνια που οι ομάδες ταξίδευαν με ατμόπλοιο για να πάνε στη Θεσσαλονίκη. Τα «πέτρινα χρόνια» όπου ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε κηρύξει την «προς στιγμήν αναγκαία κοίμηση των νόμων». Και τα κατοπινά της δικτατορίας του Μεταξά, που γέμισε τα ξερονήσια με αντιφρονούντες. Σ’ αυτές τις ταραγμένες εποχές, το ποδόσφαιρο και το γήπεδο της Κυριακής ήταν το αποκούμπι του λαού. Κι αν μεταξύ τους τα μέλη της κόκκινης πρόγκας αποκαλούνταν «σύντροφοι», ήταν γιατί η ταξική ενότητα των μελών της, αν και λανθάνουσα, καθόριζε τις επιλογές τους τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδου. Αυτό το κομμάτι της ιστορίας του Ολυμπιακού ξεφεύγει από το στενό πεδίο των γηπέδων και γίνεται η ιστορία μιας κοινωνικής τάξης.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 13-3-2011)