Ο Τζον Λοκ δεν θα πλήρωνε χαράτσι!

Ένα φιλοσοφικό «όπλο» μπορούν να βάλουν στη φαρέτρα τους τα πολυάριθμα κινήματα «δεν πληρώνω» που δραστηριοποιούνται όλο αυτό το διάστημα ενάντια στο «χαράτσι» της ΔΕΗ, στις αφαιμάξεις της εφορίας αλλά και στα ληστρικά διόδια. Το βιβλίο του Γιώργου Πολίτη με τίτλο Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής και υπότιτλο Η νόμιμη άμυνα στην αυθαίρετη εξουσία, (εκδόσεις Ψυχογιός) εξετάζει το φαινόμενο από τις θεωρητικές του αφετηρίες και τις πρώτες εφαρμογές ως σήμερα, επιχειρηματολογώντας για την ορθότητα της ανυπακοής.

Μη βιαστεί κανείς να αποδώσει στον συγγραφέα προθέσεις τεκμηρίωσης μιας αριστερής αγωνιστικής στάσης, γιατί πρόκειται για το πολιτικά αντίθετο: Η ανάλυση του Γ. Πολίτη επιχειρεί να θεμελιώσει ότι η πολιτική ανυπακοή είναι «παιδί» του φιλελευθερισμού. Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας βασίζει τη θέση του στο δοκίμιο του Τζον Λοκ Δεύτερη πραγματεία περί κυβερνήσεως, που γράφτηκε το 1689 και αναζητά την επικαιρότητα των επιχειρημάτων του μεγάλου Άγγλου διανοητή στην Ελλάδα της κρίσης. Περαιτέρω, υποστηρίζει επαναλαμβάνοντας άκριτα ορισμένα ρηχά κλισέ ότι «η αναγνώριση του δικαιώματος της ανυπακοής μιας μειοψηφίας απέναντι στην πλειοψηφία είναι ξένη προς τη μαρξιστική παράδοση» και δεν παραλείπει να καταφερθεί αρκετές φορές εναντίον πρακτικών του εργατικού κινήματος. Βασική του ιδεολογική τοποθέτηση είναι πως «είναι εποικοδομητική η προσπάθεια αξιοποίησης των περιθωρίων που το υφιστάμενο σύστημα αφήνει προς όφελος των πολιτών».

Η ανάλυση του Γ. Πολίτη επιχειρεί να θεμελιώσει ότι η πολιτική ανυπακοή είναι «παιδί» του φιλελευθερισμού και όχι της Αριστεράς

Σύμφωνα με τη φιλελεύθερη παράδοση που αναλύει ο συγγραφέας, η πολιτική εξουσία λαμβάνει από τους πολίτες μια εντολή να ενεργεί στο όνομα των συμφερόντων τους. Από τη στιγμή που η συνθήκη αυτή παραβιάζεται μονομερώς από την εξουσία ή παύει η συγκατάθεση της κοινωνίας, τότε ενεργοποιείται το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής, ως πράξη αντίστασης, που μπορεί να εξελιχθεί ως και βίαιη απόπειρα ανατροπής της εξουσίας. Πρώτος φορέας της πολιτικής ανυπακοής, ήταν όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Γ. Πολίτη, ο Αμερικανός διανοούμενος Χένρι Ντέιβιντ Θορώ, ο οποίος αρνήθηκε να καταβάλει φόρο στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, επειδή θεωρούσε παράνομο των πόλεμο που κήρυξαν οι Αμερικανοί στο Μεξικό το 1845. Στο σήμερα, ο συγγραφέας εκτιμά ότι ο φόρος των ακινήτων «παραβιάζει το καταπίστευμα» και ότι «η μεταβίβαση εθνικής κυριαρχίας σε τρίτους καθιστά έκνομη την πολιτική εξουσία και δικαιολογεί την προσφυγή στην ανυπακοή».

Από τους ιδεολογικούς «φακούς» που φορά, ο συγγραφέας αναγνωρίζει ως μόνη αντίθεση στην κοινωνία αυτή των πολιτών έναντι των κυβερνώντων, παραβλέποντας εντελώς τις ταξικές διαιρέσεις. Ως αποτέλεσμα, δεν ερμηνεύεται η αιτία για τις αυθαιρεσίες της εξουσίας, για τις οποίες οφείλει κανείς να δείξει ανυπακοή.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 24-2-2013)