Αν κάτι αναδεικνύουν με ένταση οι περιπτώσεις Παπαγεωργόπουλου και Ψωμιάδη είναι πως όταν η πολιτική και συγκεκριμένα η τοπική αυτοδιοίκηση, γίνεται αυτοσκοπός και επάγγελμα, τότε η διαφθορά εμφωλεύει στα κλειστά γραφεία. Οι πρόσφατες μειώσεις στις αποδοχές των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προκάλεσαν τις αντιδράσεις των δημάρχων όλης της χώρας, που στα αιτήματά τους κατά τις πρόσφατες κινητοποιήσεις σχετικά με την αυτοτέλεια των Δήμων και τις δρομολογούμενες απολύσεις δημοτικών υπαλλήλων, πρόσθεταν και το μισθολογικό τους ζήτημα. Το ερώτημα αν πρέπει να αμείβονται οι αιρετοί, οι δήμαρχοι, οι αντιδήμαρχοι, οι πρόεδροι Δημοτικών Συμβουλίων και οι δημοτικοί σύμβουλοι και πόσο, δεν άπτεται του συνολικότερου οικονομικού και δημοσιονομικού θέματος της χώρας, δεν είναι θέμα της κρίσης. Είναι ζήτημα αρχής.
Όλες οι κλίμακες της εξουσίας βρίσκονται στο μικροσκόπιο, χωρίς κανένα ελαφρυντικό από τους πολίτες
Το πρώτο που πρέπει να σημειώσει κανείς σχετικά είναι πως το να διαθέτουν οι αιρετοί κάθε βαθμίδας επαγγελματική δραστηριότητα, τους εντάσσει ενεργά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, όρος απαραίτητος στο ρόλο τους που είναι να εκπροσωπούν τους πολίτες. Σε αντίθετη περίπτωση, οι επαγγελματίες πολιτικοί, καθώς και οι επαγγελματίες αυτοδιοικητικοί, υπάρχει κίνδυνος να αποσπαστούν από την τοπική και ευρύτερη κοινωνία, χάνοντας τον παλμό και τη συζήτηση στη βάση, αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα είτε θεωρητικά είτε με τους παραμορφωτικούς φακούς της πολιτικής και κομματικής σκοπιμότητας.
Ποιο μήνυμα στέλνει το πολιτικό σύστημα όταν στις ανώτερες πολιτικές θέσεις των τοπικών κοινωνιών και ευρύτερα, συντηρεί επαγγελματίες αυτοδιοικητικούς, συνταξιούχους ή εισοδηματίες; Ότι το σύστημα λήψης αποφάσεων αφορά ένα κλειστό «κύκλωμα» προσώπων με προσβάσεις, που κλείνει την πόρτα στις παραγωγικές τάξεις και ηλικίες. Αν η κρίση του πολιτικού συστήματος προς το παρόν αφορά την κορυφή της πυραμίδας και την κεντρική σκηνή, τη Βουλή, τα μεγάλα κόμματα και τα υπουργεία, οι καταδίκες του πρώην Δημάρχου Θεσσαλονίκης και του πρώην Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, έρχονται να υπογραμμίσουν ότι όλες οι κλίμακες της εξουσίας θα βρεθούν στο μικροσκόπιο, χωρίς κανένα ελαφρυντικό από τους πολίτες.
H αποζημίωση που δίνεται πρέπει να είναι συμβολική και όχι ανταποδοτική. Ενδεικτική και όχι προκλητική
Ασφαλώς, όσοι ελάχιστα παρακολουθήσουν σχετικά από κοντά το πρόγραμμα και τις υποχρεώσεις ενός Δημάρχου ή Περιφερειάρχη, αντιδημάρχων και προέδρων των αντίστοιχων Συμβουλίων, κατανοεί ότι πρόκειται για μια απαιτητική σε χρόνο απασχόληση, που κατά κανόνα απαγορεύει την παράλληλη εξάσκηση επαγγέλματος. Αυτή η πρακτική παρατήρηση οδηγεί αυτομάτως στο συμπέρασμα ότι πρέπει να προβλέπεται μια αποζημίωση για τις εργατοώρες αυτές. Ωστόσο, τα αξιώματα των Δημάρχων, των αντιδημάρχων και των συμβούλων συνιστούν ένα κοινωνικό λειτούργημα και όχι μια επαγγελματική δραστηριότητα, επομένως και η αποζημίωση που δίνεται πρέπει να είναι συμβολική και όχι ανταποδοτική. Ενδεικτική και όχι προκλητική. Αναλογική με τον χρόνο που απαιτεί το κάθε πόστο και όχι με τον βαθμό του αξιώματος.
Ο αντίλογος που προβάλλεται εστιάζει πρώτον, στο γεγονός των αυξημένων απαιτήσεων και υποχρεώσεων που έχουν οι αιρετοί μετά τις συνενώσεις των Δήμων υπό το σχέδιο «Καλλικράτης» και δεύτερον, στο ότι οι υψηλές αμοιβές συνιστούν ασπίδα κατά της διαφθοράς. Παράγοντες της αυτοδιοίκησης επιχειρηματολογούν ότι «οι 325 δήμαρχοι της χώρας, είναι ελαφρά μόνο περισσότεροι από τους βουλευτές αλλά με απολύτως αναντίστοιχες αμοιβές». Πρόκειται για ένα ρητορικό επιχείρημα που σε μια εποχή ριζικής αναθεώρησης «προνομίων» και δικαιωμάτων των πολιτικών, χάνει το νόημά του. Επιπλέον, όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές ακόμη και στο ανώτατο μισθολογικό επίπεδο του δικαστικού σώματος, το ύψος των αποδοχών δεν αρκεί από μόνο του για να αποτρέψει τον χρηματισμό ή άλλες περιπτώσεις παράβασης καθήκοντος.
Ήδη τη χρονιά της κρίσης ήταν αρκετοί οι δημοτικοί σύμβουλοι σε όλη τη χώρα που κατέβαλλαν τα ποσά που εισέπραξαν για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις σε κοινωφελή σωματεία και οργανώσεις. Ακόμη, δεν αμείβονται όλοι οι αντιδήμαρχοι. Πρόκειται για βήματα σε θετική κατεύθυνση, που υπό προϋποθέσεις μπορεί να αποκαταστήσει το γενικότερο κλίμα απαξίωσης της πολιτικής συνολικά, ένα φαινόμενο ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς συνήθως αποτελεί προάγγελο εκτροπών.
Οι αποδοχές των δημάρχων
Δραστικά περικόπηκαν οι αμοιβές των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την αρχή του χρόνου, σε εφαρμογή των διατάξεων του «Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016». Ενδεικτικά, ο Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου σε πόλη με πληθυσμό 20.000-100.000 (όπως είναι οι Δήμοι Αλίμου, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γλυφάδας, Ελληνικού-Αργυρούπολης) από 1.440 ευρώ αντιμισθία, «προσγειώθηκε» στα 720 ευρώ, μείωση δηλαδή στο μισό. Αντίστοιχα, Πρόεδρος Περιφερειακού Συμβουλίου από 2.250 ευρώ εισπράττει πλέον 1.125 ευρώ.
Σύμφωνα με τον νέο πίνακα αποδοχών, ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης έχει μισθό 4.750 ευρώ, όσο και γενικός γραμματέας υπουργείου. Οι αποδοχές του Περιφερειάρχη ανέρχονται στα 4.275 ευρώ και των αντιπεριφερειαρχών στα 3.206,25 ευρώ. Οι Δήμαρχοι πόλεων από 20.000-100.000 κατοίκους δικαιούνται 3.420 ευρώ μηνιαίως. Οι αντίστοιχοι αντιδήμαρχοι εισπράττουν 1.710 ευρώ.
Επίσης, από 1η Ιανουαρίου 2013 τα μέλη των δημοτικών συμβουλίων, των οικονομικών επιτροπών των δήμων, των επιτροπών ποιότητας ζωής και των λοιπών επιτροπών των δημοτικών συμβουλίων των δήμων, καθώς και οι Επιτροπές Περιφερειακού Συμβουλίου δεν λαμβάνουν πλέον αποζημίωση για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις των ανωτέρω οργάνων.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Παλμός Γλυφάδας, 9-3-2013)
Γιώργος Λαουτάρης 