Ένας αρχαίος ναός «ιδιωτικοποιείται»

Και οι πέτρες είχαν ξεσηκωθεί κατά του γερμανικού κίτρινου Τύπου, όταν η εφημερίδα Bild τον Μάιο του 2011 έχει θέσει σε άρθρο της ερωτηματικά τον τίτλο «πρέπει η Ελλάδα να πουλήσει την Ακρόπολη;». Σχεδόν κανείς όμως δεν έχει θορυβηθεί από το γεγονός ότι μαζί με τον υπό ιδιωτικοποίηση Αστέρα Βουλιαγμένης, προωθείται σε ιδιωτικά χέρια και ένας ολόκληρος αρχαίος ναός, αυτός του Απόλλωνα Ζωστήρα. Ο ναός ήρθε στο φως τυχαία το 1924 και από τη δεκαετία του 1960 μένει περιφραγμένος μέσα στα όρια του ημι-δημόσιου, ημι-ιδιωτικού Αστέρα, για να περιέλθει σύντομα εξ ολοκλήρου στην έκταση που θα διαχειρίζεται κάποια επενδυτική εταιρεία με τις ευλογίες της τρόικας και του ΤΑΙΠΕΔ. Το προς ιδιωτικοποίηση ακίνητο του Αστέρα συνοδεύεται λοιπόν με προίκα ή με ένα ακόμη ανεκτίμητο συγκριτικό πλεονέκτημα στη γλώσσα του real estate.

Αλήθεια, πόσοι γνωρίζουν γι’ αυτή την αρχαιότητα του 6ου αιώνα π.Χ.; Και πώς μπορούν να γνωρίζουν άλλωστε, αφού αποτελεί ατραξιόν για τους πελάτες μιας τουριστικής επιχείρησης ή «προνόμιο» των λίγων που έχουν πρόσβαση στην ιδιωτική παραλία… Όχι, αυτός ο ναός δεν υπάρχει σε τουριστικά φυλλάδια για την πρωτεύουσα, ούτε μπορεί ο επισκέπτης να εντοπίσει το σημείο από κάποια πινακίδα. Όχι, δεν υπάρχει παρακείμενο μουσείο όπου να εκτίθενται τα υπόλοιπα αντικείμενα που έχουν κατά καιρούς βρεθεί, όπως συνήθως συμβαίνει. Αντιθέτως, συχνά ο ναός πλημμυρίζει, καθώς βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας και δεν έχουν γίνει έργα στεγανοποίησης.

Το προς ιδιωτικοποίηση ακίνητο του Αστέρα συνοδεύεται με προίκα από τον 6ο αιώνα π.Χ.

Πρόκειται για έναν περιφραγμένο και κρυμμένο αρχαίο ναό, τον οποίο μόνον ο ζήλος ενεργών πολιτών της περιοχής έχει αναδείξει. Οι προσπάθειες τοπικών συλλόγων και εθελοντικών οργανώσεων εστιάζονται στο να γίνονται ξεναγήσεις σχολείων στον χώρο, πάντα με την άδεια της επιχείρησης. Η περίφραξη δεν επιτρέπει ούτε καν οπτική επαφή, ο χώρος φυλάσσεται από σεκιούριτι στην είσοδο και «φυσικά», η πρόσβαση στον χώρο μπορεί να γίνει μόνο πληρώνοντας εισιτήριο, το οποίο κατά τους θερινούς μήνες της αυξημένης τουριστικής ζήτησης, ανέρχεται στα 23 ευρώ το άτομο. Πρέπει να είναι κανείς αφοσιωμένος αρχαιολάτρης, τολμηρός ακτιβιστής ή απλώς …πελάτης του Αστέρα για να επισκεφτεί τον ναό. Ίσως δείχνει λεπτομέρεια μπροστά στην όλη εικόνα, αλλά η ίδια η Αστήρ Παλάς ΑΞΕ δεν προβάλλει τον αρχαιολογικό θησαυρό τον οποίο κρύβει εντός της περιφραξής της: Στην ιστοσελίδα της η μόνη αναφορά στο ναό του Ζωστήρα Απόλλωνα είναι στην ενότητα για την «εταιρική κοινωνική ευθύνη» της επιχείρησης, όπου γίνεται αορίστως λόγος για «ένα πρόγραμμα επισκευής και συντήρησης» και πως «κάθε χρόνο αναβιώνουν στην Astir Beach τα Ζωστήρια, η ετήσια εορτή του Αρχαίου Δήμου Αλαιέων».

Νομοθεσία κομμένη και ραμμένη στις επιθυμίες του επενδυτή θα διαμορφώσει τον περιβάλλοντα χώρο

Όπως είναι γνωστό, ο Αστέρας έχει ενταχθεί στα ακίνητα του ΤΑΙΠΕΔ. Σύμφωνα με το Ταμείο «το ακίνητο είναι κατάλληλο για την ανάπτυξη παραθεριστικών κατοικιών, ξενοδοχειακών και εγκαταστάσεων παροχής υπηρεσιών τουρισμού αναψυχής επί του συνολικού Ακινήτου Αστέρα». Το ΤΑΙΠΕΔ ακόμη σημειώνει ότι «σκοπεύει να προχωρήσει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να διευκολύνει την αξιοποίηση και ανάπτυξη του ακινήτου». Στην Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την απόκτηση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της Αστήρ Παλάς Βουλιαγμένης ΑΕ δεν αναφέρεται ούτε μια φορά ο αρχαιολογικός χώρος. Απλώς ενημερωτικά δηλώνεται ότι τα δικαιώματα του Astir Beach που συνοδεύουν το προς ιδιωτικοποίηση ακίνητο «αφορούν τα δικαιώματα χρήσης μιας λωρίδας παραλίας μπροστά από το σύμπλεγμα ξενοδοχείων Astrir Palace κατά μήκος μιας ακτής μήκους 1.600 μέτρων (περιλαμβανομένης της ακτής που είναι κοινώς γνωστή ως Astir Beach, που λήγουν το 2022».

 Νομιμότητα α λα καρτ

 Ο «Παλμός» απευθύνθηκε σε στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ για το καθεστώς που θα διέπει τον αρχαίο ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα στο Καβούρι στο εξής. Η λιτή τους απάντηση ήταν: «Όλη η ανάπτυξη γίνεται με σεβασμό στην υφιστάμενη νομοθεσία, περιβαλλοντική, αρχαιολογική, πολεοδομική». Σύμφωνοι, αλλά για ποια νομοθεσία μιλάμε; Πρόκειται για νομοθεσία «α λα καρτ», κομμένη και ραμμένη στις επιθυμίες ή απαιτήσεις του κάθε επενδυτή!

Αυτές τις ημέρες συζητείται στη Βουλή το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης «Διαμόρφωση φιλικού αναπτυξιακού περιβάλλοντος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις και άλλες διατάξεις». Στο άρθρο 5 προβλέπει ανάμεσα σε πολλά άλλα που έχουν προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση των αρχαιολόγων: «Με προεδρικό διάταγμα … μπορεί να καθορίζονται για την πραγματοποίηση στρατηγικών επενδύσεων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, οι ειδικοί όροι ανάδειξης και προστασίας αρχαιοτήτων και άλλων μνημείων που εντοπίζονται κατά την υλοποίηση της επένδυσης ή υπάρχουν πριν από την έναρξή της. Μετά την έκδοση του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος της παραγράφου αυτής δεν απαιτείται η έκδοση άλλης απόφασης από υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού».

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι αν σήμερα ο νόμος προστατεύει τον περιβάλλοντα χώρο του ναού από αυθαίρετες κατασκευές, αύριο με ένα Προεδρικό Διάταγμα μπορεί να δούμε ένα τσίρκο δίπλα του, κατά τις αισθητικές προτιμήσεις του επενδυτή.

(Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 23-3-2013)