Mεγάλη διάψευση υπήρξε για τον ΣΥΡΙΖΑ η εξέλιξη του κυπριακού δημοσιονομικού προβλήματος, καθώς στη διαδρομή Αθήνα – Λευκωσία – Βρυξέλλες «βούλιαξε» η εξιδανικευμένη και εν πολλοίς …ουτοπική αντίληψη για τα περιθώρια διαπραγμάτευσης εντός των δομών της ΕΕ και της ευρωζώνης. Όσο κι αν όλες οι πτέρυγες της Κουμουνδούρου επιχειρούν να πείσουν ότι το πρόβλημα του ευρωπαϊκού προσανατολισμού είναι ένα εσωκομματικό θέμα, υποβιβάζοντας τη σημασία της διαφωνίας, γεγονός είναι ότι ήδη έχει πλήξει καίρια την πειστικότητα της κεντρικής πρότασης.
Μετά τη δημοσιοποίηση του «όχι» της κυπριακής Βουλής, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζαν με διδακτικό τόνο ότι «υπάρχουν ευρύτατα περιθώρια διαπραγμάτευσης και ανατροπών, αρκεί να υπάρχουν ισχυρές λαϊκές αντιστάσεις, πολιτική βούληση και σεβασμός των δημοκρατικών θεσμών». Λίγες ημέρες μετά όμως, αφότου έγινε γνωστή η οδυνηρή συμφωνία, οι ίδιοι κύκλοι απέδωσαν την κατάληξη στους «τραγικούς και καταστροφικούς χειρισμούς της κυβέρνησης του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη». Από την άλλη μεριά, η όλη η συζήτηση στην Κύπρο έφερε ξανά στο προσκήνιο αντικειμενικά το ερώτημα «μέχρι ποιο σημείο υπερασπίζεται κανείς το ευρώ;». Δημοσκόπηση στη μεγαλόνησο μετά τα γεγονότα, έδειξε ότι 67,3% των Κυπρίων θα προτιμούσε αποχώρηση από την ευρωζώνη. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στην Ελλάδα ο ευρωσκεπτικισμός καταγράφηκε στο 40%, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσίευσε η Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία.
Μπροστά στην έκδηλη αμηχανία και την αδυναμία για μια σαφή απάντηση, οι πτέρυγες του κόμματος αποφάσισαν να καταφύγουν από κοινού στη μάλλον αόριστη θέση της τελευταίας Συνδιάσκεψης «όχι πάση θυσία ευρώ» για να τονίσουν ότι η ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ δεν αμφισβητείται. Έχει μάλιστα ενδιαφέρον, ότι ως ένδειξη εσωκομματικής αβρότητας, έγινε κάτι σαν …σκακιστικό ροκέ μεταξύ των θέσεων των τάσεων: Ο μεν Παναγιώτης Λαφαζάνης σε συνέντευξή του στο Βήμα FM είπε ότι «ουδέποτε το κόμμα είχε θέση για έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη», υπογραμμίζοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «ήταν πάντοτε πλειοψηφικά σταθερά προσηλωμένος σε αυτή την άποψη και διεκδικούσε μια διαφορετική ευρωζώνη και Ευρώπη». Ο δε εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Πάνος Σκουρλέτης, μιλώντας στο ραδιόφωνο του Real, τόνισε για τη διατήρηση του ευρώ: «Πάση θυσία για τίποτα και σε τίποτα. Προφανώς, όχι και για το ευρώ».
Βουλευτής του πλειοψηφικού ρεύματος πάντως, εξηγούσε στο Πριν ότι η θέση για έξοδο από το ευρώ στερείται προς το παρόν σχεδίου για την «επόμενη μέρα», εξ ου και είναι πολύ δύσκολο να το υποστηρίξει κανείς. Κατά τ’ άλλα, παρέπεμψε τη συζήτηση στο ερχόμενο συνέδριο του κόμματος, χωρίς να αποκλείει τίποτα. Η μετάθεση της απάντησης είναι εύκολη, ωστόσο το ίδιο το συνέδριο έχει γίνει «αγκάθι». Σύμφωνα με μέλος της Πολιτικής Γραμματείας, το σημερινό χρονοδιάγραμμα εντοπίζει την κορυφαία διαδικασία στα τέλη Ιουνίου, ενώ οριστικές αποφάσεις αναμένονται να ληφθούν στην Κεντρική Επιτροπή που θα διεξαχθεί το Σαββατοκύριακο 13 και 14 Απριλίου. Από την πλευρά της Αριστερής Πλατφόρμας επισημαίνεται ότι χρειάζεται χρόνος για μια βαθιά δημοκρατική συζήτηση με μαζικότερους όρους.
Προς το παρόν, η πλήρης άρνηση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να απαγκιστρωθεί από τις ευρωεμμονές της, λειτουργεί ανασχετικά για τις διαθέσεις ρήξης που εκφράζουν ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι. Η άλλη όψη της επιμονής στο δρόμο των ευρωδιαπραγματεύσεων και στην πρόταση για μια «ευρωπαϊκή διάσκεψη για το χρέος», πρόταση που απλώς μεταθέτει την απάντηση χρονικά και την εκχωρεί σε …αυτούς που ήδη λαμβάνουν τις αποφάσεις, είναι η ενίσχυση των επιχειρημάτων περί μονόδρομου που υιοθετεί η τρικομματική κυβέρνηση.
Ενώ οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για το ευρώ δέχονται πιέσεις, αδυνατίζει και η πρόταση για «αριστερή κυβέρνηση» στο φως των πολιτικών συσχετισμών που υπολογίζει ο Αλέξης Τσίπρας. Συγκεκριμένα, αδυνατίζει ο αριστερός «κορμός» μιας αντιμνημονιακής κυβέρνησης λαϊκής σωτηρίας, όπως λένε στην Κουμουνδούρου, την ίδια στιγμή που …παχαίνουν τα κλαδιά. Η ανακοίνωση πολιτικής συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με τους Ανεξάρτητους Έλληνες την προηγούμενη Παρασκευή δεν ήταν μόνο για το θέμα της Κύπρου: «Έχουμε πάρα πολλές συμπτώσεις σε ζητήματα που αφορούν την οικονομία», είπε ο Πάνος Σκουρλέτης, διευκρινίζοντας παράλληλα ότι «δεν έχουμε χαρτογραφήσει τα άλλα πεδία της πολιτικής». Σε κάθε περίπτωση, στην Κουμουνδούρου γνωρίζουν ότι σήμερα στο κοινοβουλευτικό τουλάχιστον τόξο, το κόμμα του Πάνου Καμμένου αποτελεί τον αποκλειστικό εν δυνάμει σύμμαχο του ΣΥΡΙΖΑ. Η Κύπρος έτσι αποτελεί τον πρώτο σταθμό ενός «οδικού χάρτη» γενικότερης πολιτικής σύγκλισης.
(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 31-3-2013)
Γιώργος Λαουτάρης 