Αν η επιχείρηση «σοκ και δέος» με την επίδειξη της κυβερνητικής αποφασιστικότητας και πυγμής πέτυχε στις περιπτώσεις της ΕΡΤ και της Δημοτικής Αστυνομίας, τίποτε δεν αποκλείει τη γενίκευση του μοντέλου. Γι’ αυτό και πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η αποκάλυψη που έκανε η ιστοσελίδα aftodioikisi.gr ότι σε υψηλότατο κυβερνητικό επίπεδο έχει συζητηθεί και δρομολογείται η κατάργηση των υπηρεσιών καθαριότητας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ανάθεση του έργου σε ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες θα εξυπηρετούν τις ανάγκες καθαριότητας που έχει στο σύνολό του το Δημόσιο. Σύμφωνα μάλιστα με το δημοσίευμα, έχει ήδη γίνει γίνει εκτίμηση του δημοσιονομικού οφέλους από αυτή τη ρύθμιση και κρίθηκε ότι είναι συμφέρουσα.
Η «λύση» της ολοσχερούς ιδιωτικοποίησης της καθαριότητας με την παράλληλη τοποθέτηση σε διαθεσιμότητα (ή ορθότερα, στον προθάλαμο της απόλυσης) του σχετικού προσωπικού θα έρθει ενδεχομένως να εκτονώσει τις έντονες πιέσεις της τρόικας να ολοκληρωθεί το κύμα των 12.500 διαθεσιμοτήτων ως τον Δεκέμβριο. Η κυβέρνηση φέρεται να ζητά παράταση, με άγνωστο μέχρι στιγμής το αποτέλεσμα της σχετικής διαπραγμάτευσης. Στις συζητήσεις των επιτελών του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης που αναζητούν όλη αυτή την περίοδο υποψήφιους κλάδους και τομείς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα για να ικανοποιηθούν οι μνημονιακοί στόχοι μείωσης του προσωπικού, έχουν όπως όλα δείχνουν θέσει τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων ψηλά στη «μαύρη λίστα» για μια σειρά από λόγους.
Έτοιμα σενάρια κοινωνικού αυτοματισμού για να δικαιολογηθεί η κατάργηση των υπηρεσιών
Όπως συνέβη στην ΕΡΤ και τη Δημοτική Αστυνομία, οι υπάλληλοι της καθαριότητας στους Δήμους θεωρούνται εύκολοι στόχοι από την άποψη της επικοινωνιακής διαχείρισης των απολύσεών τους. Πρώτον, υπάρχει μια διαδεδομένη αντίληψη ότι το προσωπικό που προσλαμβάνεται στις θέσεις αυτές πολύ γρήγορα «δραπετεύει» από το πόστο του, για να στελεχώσει άλλες υπηρεσίες σε θέσεις γραφείου. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι πάντα κάποιοι συμβασιούχοι, με άθλιες εργασιακές σχέσεις μικρού …μήκους και χαμηλής αμοιβής, μαζεύουν τα σκουπίδια και αυτοί είναι που θα την πληρώσουν. Δεύτερον, η κυβέρνηση πατά και πάλι στη γενικευμένη πεποίθηση ότι οι υπάλληλοι των δήμων προσλαμβάνονται στο μεγαλύτερο βαθμό με πελατειακές σχέσεις και ρουσφέτια, γεγονός που κάνει πολλούς να μην στενοχωρούνται για τις απολύσεις αυτές. Αλλά ο κοινωνικός αυτοματισμός και η υποκίνηση «εμφυλίου» της μιας κοινωνικής ομάδας απέναντι στην άλλη, είναι ένας πολύ ολισθηρός δρόμος. Τρίτον, το κυβερνητικό επιτελείο ποντάρει πάνω στην αγανάκτηση πολλών πολιτών από τις απεργίες του προσωπικού της καθαριότητας, γεγονός που μπορεί να πείσει αρκετούς για την αναγκαιότητα της ιδιωτικοποίησης. Κι εδώ όμως πρέπει να σημειωθεί ότι η απεργία είναι ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα, το οποίο ασφαλώς και αφορά και στον ιδιωτικό τομέα. Τέλος, οι οδοκαθαριστές και οι υπόλοιποι υπάλληλοι της καθαριότητας μπορούν να αποτελέσουν την ιδανική δεξαμενή για αποχωρήσεις από το Δημόσιο, καθώς το καθεστώς διαθεσιμότητας γι’ αυτούς σημαίνει σίγουρη απόλυση, δεδομένου ότι κατά κύριο λόγο έχουν χαμηλά προσόντα.
Δεν πρόκειται για μείωση προσωπικού αλλά για βίαιη αναδιάρθρωση των συνθηκών εργασίας
Άλλωστε, το μοντέλο της ιδιωτικοποίησης του τομέα καθαριότητας έχει ήδη δοκιμαστεί ευρέως σε πολλούς τομείς του Δημοσίου. Στα πανεπιστήμια «καθαρίζουν» μόνο υπάλληλοι εργολάβων και εδώ αξίζει να θυμηθεί κανείς τις πολύμηνες κινητοποιήσεις του προσωπικού στο ΑΠΘ για τις αμοιβές τους. Στα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι πάλι εργολάβοι που έχουν αναλάβει την καθαριότητα, σε μια τόσο …αρμονική εργασιακή κατάσταση, που όλο το πανελλήνιο θυμάται τη δολοφονική απόπειρα κατά της Κωνσταντίνας Κούνεβα. Και βέβαια, το μοντέλο αυτό έχει ήδη δοκιμαστεί με την πολύ πρόσφατη απόφαση που έθεσε σε διαθεσιμότητα τις καθαρίστριες του υπουργείο Οικονομικών.
Στην πραγματικότητα βέβαια, η επιλογή αυτή δεν «μικραίνει» το κράτος. Απλώς, μειώνει το κόστος μιας υπηρεσίας με την ανάθεση σε εργολάβο, ο οποίος για να μπορεί να έχει κέρδος πρέπει να συμπιέσει δραματικά τις αμοιβές του προσωπικού. Επομένως, δεν γίνεται μείωση προσωπικού, αλλά ριζική αναδιάρθρωση των συνθηκών εργασίας, προς το χειρότερο.
Φέρνουν το θέμα στο Κοινοβούλιο
Τις απαντήσεις της κυβέρνησης πάνω στο θέμα αυτό περιμένουν μετά από ερώτησή τους οι βουλευτές του Άρματος Πολιτών, Γιάννης Δημαράς και Γαβριήλ Αβραμίδης. Στο κείμενό τους που απευθύνεται στον υπουργό Εσωτερικών και κατατέθηκε την Τρίτη, διατυπώνουν τις ερωτήσεις:
1. Επιβεβαιώνει το υπουργείο σας την πρόθεση της κυβέρνησης να πλήξει τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες καθαριότητας; Εάν ναι, έχει έτοιμο πρόγραμμα αποκατάστασης των εργαζόμενων στην καθαριότητα των δήμων με την εφαρμογή σχεδίου ανακατανομής και όχι διαθεσιμότητας και απολύσεων;
2. Πόσο βέβαιο είναι ότι το δύσκολο κι επικίνδυνο με τις επιβαρυντικές για την υγεία τους έργο –προσφορά στο κοινωνικό σύνολο– που με αυτοθυσία προσφέρουν, θα μπορέσουν ιδιωτικές εταιρείες να αναπληρώσουν;
3. Αγνοεί η κυβέρνηση ότι πίσω από τους αριθμούς και τις οικονομοτεχνικές συγκριτικές μελέτες κάποιων μανδαρίνων και της τρόικα υπάρχουν φτωχοί εργαζόμενοι που προσφέρουν;
Δεν γνωρίζουμε αν και τι θα απαντήσει η κυβέρνηση. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα αποτελέσει και αυτό το πεδίο μια ευκαιρία του πρωθυπουργού για δυσάρεστους αιφνιδιασμούς.
(Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 12-10-2013)
Γιώργος Λαουτάρης 