Ο Πολύφημος και ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο πολυμήχανος Οδυσσέας για να δραπετεύσει από το νησί της Θρινακίας έπρεπε να επιστρατεύσει τη φαντασία του και να θέσει σε δράση ένα μηχανισμό εξαπάτησης, ώστε να τυφλώσει τον Κύκλωπα Πολύφημο. Η επινοητικότητα και γνώση της κατάλληλης στιγμής αποδείχτηκαν σωτήρια για τον ομηρικό ήρωα και τους συντρόφους του. Αυτά στον μυθολογικό κόσμο. Στον πιο πεζό κόσμο της πολιτικής και πιο συγκεκριμένα, του κοινοβουλευτικού βίου, μπορεί άραγε ο Πολύφημος να πέσει θύμα εξαπάτησης;

Αυτή η σκέψη πέρασε από το νου των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, όταν νωρίς την Τετάρτη έθεσαν ζήτημα για την αντισυνταγματικότητα του πολυνομοσχεδίου που θα ψηφιζόταν λίγες ώρες αργότερα. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου ανέπτυξε τους λόγους για τους οποίους παραβιάζονται πληθώρα άρθρων του Συντάγματος. «Αποτελεί προσβολή μέχρι του βαθμού καταλύσεως του δημοκρατικού πολιτεύματος», είπε σε αυστηρό τόνο. Τα κυβερνητικά έδρανα ήταν λόγω ώρας αραιά ως άδεια, ενώ η αντιπολίτευση γέμιζε ασφυκτικά τα δικά της καθίσματα και τη συγκεκριμένη στιγμή έμοιαζε παιχνιδάκι να «πάρει» κάνεις την ψηφοφορία, όπως λένε στα φοιτητικά αμφιθέατρα. Προς στιγμήν λοιπόν, φάνηκε η πιθανότητα να αδράξει η αξιωματική αντιπολίτευση την ευκαιρία και να βγάλει διαμιάς τα μέτρα αντισυνταγματικά, αξιοποιώντας την απουσία του αντιπάλου. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης όμως στο προεδρείο της Βουλής είχε επαρκή εγρήγορση, ώστε αξιοποιώντας τη θέση του να ζητήσει ονομαστική ψηφοφορία και να σταματήσει τη διά της έγερσης ψήφο που ζητούσε επίμονα ο ΣΥΡΙΖΑ, διακόπτοντας επιπλέον τη συνεδρίαση για μία ώρα, μέχρι να …αφυπνισθούν οι κυβερνητικοί βουλευτές και να πάνε να πράξουν το καθήκον τους.

Λίγες ώρες κατόπιν, το «σύνδρομο του Πολύφημου» επανήλθε στα έδρανα του ΣΥΡΙΖΑ. Οι υπάλληλοι της Βουλής είχαν μόλις αποχωρήσει διαμαρτυρόμενοι από τις θέσεις εργασίας τους και είχε έρθει η ώρα της ψηφοφορίας επί των μέτρων. Με «επί της διαδικασίας» παρεμβάσεις οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζήτησαν επίμονα να μη γίνει η ψηφοφορία, αφού κανείς δεν κρατούσε τα …πρακτικά. Και σε αυτή την περίπτωση όμως τα αντανακλαστικά της κυβερνητικής πλειοψηφίας λειτούργησαν ώστε να μην πέσει στην παγίδα.

Δεν ήταν βέβαια από μεριάς ΣΥΡΙΖΑ αυτή η κύρια αντιπολιτευτική τακτική. Ωστόσο, η πολιτική καταγγελία του Β. Μεϊμαράκη για παραβίαση του κανονισμού της Βουλής και το σχετικό ολοσέλιδο ρεπορτάζ στην Αυγή της Πέμπτης φανερώνουν ότι η θεσμική αντίληψη για την πολιτική αλλαγή βρίσκεται ακόμα αρκετά ψηλά στο σκεπτικό του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με την ανατροπή της μνημονιακής ατζέντας. Είναι μήπως υποτίμηση ενός αντιπάλου που δεν πιάνεται εύκολα στον ύπνο; Είναι μια έξαρση των κοινοβουλευτικών αυταπατών ότι με κινήσεις κορυφής θα αλλάξει το τοπίο; Ή μήπως μια σαφής υπόμνηση ότι τα αντιλαϊκά μέτρα για να περάσουν χρειάζονται διαρκή μικρά «πραξικοπήματα» με κοινοβουλευτικό μανδύα; Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι με αφορμή τις διαδικαστικές αυτές ενστάσεις, η συζήτηση της επόμενης μέρας αφιερώθηκε στους υπαλλήλους της Βουλής και τα «προνόμιά» τους αντί για την ουσία των μέτρων, οφείλει να προβληματίσει την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 11-11-2012)

Το κόλπο της χρηματοδότησης των κομμάτων

Αλήθεια, πόσο έντιμο και συνετό, ταιριαστό στο λιτοδίαιτο πνεύμα της κρίσης που περνά η χώρα, είναι το σχέδιο νόμου που περνά το υπουργείο Εσωτερικών για τη μείωση της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό! Φαίνεται ότι εντάσσεται στο γενικότερο «κίνημα» της παραίτησης του πολιτικού συστήματος από τα οικονομικά προνόμια του παρελθόντος, κίνημα στο οποίο μπροστάρηδες είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο δοτός πρωθυπουργός Παπαδήμος, οι οποίοι δεν δέχονται πλέον τις αμοιβές τους. «Κόψαμε τα δικά σας, αλλά να, κι εμείς δεν είμαστε πλεονέκτες», είναι σαν να λέει η κυβέρνηση. Είναι όμως έτσι;

Η φάρμα των μνημονιακών

Στο εμβληματικό έργο του Τζορτζ Όργουελ, Η φάρμα των ζώων, οι καθιερωμένες 7 εντολές που διέπουν τη συμβίωση τροποποιούνται από τα γουρούνια σταδιακά και απροειδοποίητα, σπρώχνοντας την κάποτε επαναστατημένη κοινότητα σε μια αυταρχική και καταπιεστική παραζάλη. Όπως στο βιβλίο του Όργουελ η ολοκλήρωση της αντιδραστικής μετάλλαξης γίνεται όταν τα γουρούνια συμμετέχουν σε διαβουλεύσεις με αφέντες σε γειτονικές φάρμες, ανάλογα και το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα του δεύτερου Μνημονίου φτάνει σε ένα αντιδημοκρατικό κρεσέντο την ώρα που οι τύχες της χώρας και του λαού της βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση στα «ανακτοβούλια της Ευρώπης», όπως λεγόταν κάποτε. Η ίδια η ψήφιση των μέτρων αλλά και η μέθοδος επιβολής τους αποκαλύπτουν σε μεγάλο βαθμό το τέλος της αστικής δημοκρατίας όπως τη γνωρίζαμε.

Το «αντάρτικο» στο ΠΑΣΟΚ ήταν «Βάρκιζα»

Είθισται οι εσωκομματικές αντιδράσεις στο κυβερνών κόμμα να χαρακτηρίζονται δημοσιογραφικά συλλήβδην ως «αντάρτικα». Και πράγματι, η «εξέγερση» της βάσης του ΠΑΣΟΚ σε μία τουλάχιστον περίπτωση, το χειμώνα του 2006-7 για τη συνταγματική αναθεώρηση, είχε πράγματι τροποποιήσει ριζικά τη στάση του κόμματος και του Γ. Παπανδρέου, που ήταν τότε επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τορπιλίζοντας τότε την επιχείρηση κατάργησης του άρθρου 16 από τη ΝΔ του Κ. Καραμανλή. Ανάλογο σκηνικό φαίνεται ότι στήθηκε αυτή την εβδομάδα γύρω από τις επιμέρους διαφοροποιήσεις στελεχών της κυβέρνησης. Εν αρχή ήταν οι αμφίσημες δηλώσεις της Άννας Διαμαντοπούλου που δεν απέκλεισε διαγραφές στελεχών της ΠΑΣΠ που υποστηρίζουν το κύμα καταλήψεων πανεπιστημιακών σχολών. Έπειτα προστέθηκε η επιστολή κυβερνητικών βουλευτών προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Β. Βενιζέλο που αντιδρούσαν στην «εργασιακή εφεδρεία». Είναι όμως έτσι τα «αντάρτικα»;

Προσεχώς, κοινοβουλευτική …ολιγαρχία

Σε εποχές …Τριάκοντα Τυράννων μπαίνει εν μέσω κρίσης η κοινοβουλευτική δημοκρατία στη χώρα μας. Το 404 π.Χ., μετά την ταπεινωτική ήττα των Αθηναίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, η Σπάρτη με την υπογραφή της ανακωχής, επέβαλε ολιγαρχικό καθεστώς, καταργώντας την Αθηναϊκή Δημοκρατία. Με τις αναγκαίες ιστορικές προσαρμογές, η έλευση της τρόικας ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ επιβάλλει στην κυβέρνηση αλλαγή του εκλογικού νόμου επί το …ολιγαρχικότερο, υπό το φόβο των ογκούμενων λαϊκών αντιδράσεων. Το σενάριο για Βουλή με 200 μέλη κερδίζει έδαφος, παράλληλα με την υιοθέτηση παραλλαγής του γερμανικού εκλογικού μοντέλου για εκλογή των περισσότερων βουλευτών με λίστα, χωρίς σταυρό. Την ίδια στιγμή, δρομολογείται και το σχέδιο «Καλλικράτης» που μειώνει δραστικά τους αιρετούς τους τοπικής αυτοδιοίκησης.

Νέος εκλογικός νόμος και Καλλικράτης φέρνουν αντιδραστική μετάλλαξη στο κράτος

Χαρακτηριστική ήταν η αποστροφή του πρωθυπουργού κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Κυριακής, όταν ανάμεσα στα άλλα σημείωσε ότι έδωσε εντολή στον υπουργό Εσωτερικών «να επιταχύνει τις διαδικασίες κατάρτισης του νέου εκλογικού νόμου, έτσι ώστε να θέσουμε το πολιτικό σύστημα σε νέες υγιείς βάσεις». Μπορεί ο Γ. Παπανδρέου να μην ήταν καθόλου σαφής στις διατυπώσεις, ωστόσο όλα τα σενάρια που διαρρέουν, συγκλίνουν στη γενναία περικοπή του αριθμού των βουλευτών, παράλληλα με την υιοθέτηση ενός περισσότερο αντιδημοκρατικού μοντέλου ανάδειξης αντιπροσώπων: Πλειοψηφικό σύστημα στις περισσότερες περιφέρειες, ψηφοδέλτιο – λίστα, την οποία καταρτίζει ο πρόεδρος του κάθε κόμματος και περιορισμένη χρήση σταυρού προτίμησης. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, το σχετικό νομοσχέδιο είναι έτοιμο προς κατάθεση στη Βουλή.

Ο νέος αυτός εκλογικός νόμος θα φέρει ακόμη μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των εργαζομένων και της νομοθετικής εξουσίας. Καταργείται ακόμη και η στρεβλή λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, με τους βουλευτές να λογοδοτούν στους ψηφοφόρους της περιοχής τους ανά τετραετία ή σε κρίσιμες στιγμές για τη στάση τους εντός κοινοβουλίου. Οδεύουμε προς ένα μοντέλο επαγγελματία βουλευτή, επιλεγμένου από τον αρχηγό του κόμματός του, υπόλογο μόνο σε αυτόν και απαλλαγμένο από κάθε άγχος για το λεγόμενο πολιτικό κόστος των επιλογών του. Ταυτόχρονα, υπό τις συνθήκες αυτές, στην πολιτική θα αναδεικνύονται μόνον άνθρωποι των μηχανισμών, εκείνοι που απολαμβάνουν την απόλυτη υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης και φυσικά, διαθέτουν πολύ χρήμα. Την προοπτική αυτή προσυπογράφει και η Νέα Δημοκρατία. Ο Αντώνης Σαμαράς έσπευσε μάλιστα να διεκδικήσει την πατρότητα της πρότασης για μείωση των βουλευτών σε 200, τονίζοντας ότι είχε κάνει ανάλογη πρόταση από την εποχή της Πολιτικής Άνοιξης. Εκτός του προέδρου της ΝΔ, στο νέο εκλογικό νόμο έχουν προκαταβάλει τη συναίνεσή τους και ο γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Ρηγίλλης, Μάξιμος Χαρακόπουλος αλλά και ο δήμαρχος Αθηναίων, Νικήτας Κακλαμάνης.

Το σχέδιο μετάλλαξης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας σε αντιδραστική και ολιγαρχική κατεύθυνση συμπληρώνεται με το νέο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο «Καλλικράτης» θα μειώσει τον αριθμό των δήμων -και ακολούθως των αιρετών εκπροσώπων- κατά 67% ή αλλιώς, οι σημερινοί 1.034 δήμοι θα συγχωνευτούν σε 345. Όμως μεγαλύτεροι και πολυπληθέστεροι δήμοι σημαίνει και περαιτέρω αποξένωση των κατοίκων από την τοπική εξουσία. Επιπρόσθετα, οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές θα γίνονται πλέον ανά πενταετία, ώστε να συμπίπτουν με τις ευρωεκλογές, με αποτέλεσμα σε μία Κυριακή να στήνονται τρεις κάλπες (Ευρωβουλή, Δήμος, Περιφέρεια).

Η διευθέτηση αυτή μπορεί να φαίνεται πρακτική, όμως στην πραγματικότητα θα δώσει τα χαρακτηριστικά του δικομματισμού σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ψηφίζοντας με κοινοβουλευτικούς όρους, θα σβηστούν οι όποιες τοπικές ιδιαιτερότητες αλλά και η δυνατότητα που υπήρχε μέχρι σήμερα, σε τοπικό τουλάχιστον επίπεδο, κάποιες μειοψηφικές φωνές να βρίσκουν απήχηση και να αναδεικνύονται σε ορισμένα κλιμάκια της εξουσίας, μέσα από κινήσεις πόλης και τοπικές πρωτοβουλίες. Στο εξής, τα δημοτικά συμβούλια θα μετατραπούν σε μικρογραφίες της Βουλής, σε μεγάλη και ασφαλή απόσταση από τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των εργαζομένων και των κατοίκων.

Ενδεικτική για το αντιδημοκρατικό ντελίριο της κυβέρνησης είναι η επιχειρηματολογία που έχει επιστρατεύσει για την προώθηση αυτών των σχεδιασμών. Πηγές της κυβέρνησης λένε και μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν συνεχώς, ότι το κόστος της δημοκρατίας είναι μεγάλο και με αυτό τον τρόπο θα γίνει εξοικονόμηση πόρων. Αυτό που έχει στην πραγματικότητα κόστος και μάλιστα αβάσταχτο για την πολιτική ελίτ είναι το γεγονός ότι όλο και περισσότερο η οργή των εργαζομένων από την ασκούμενη πολιτική θα φτάνει να πολιορκεί τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Και το κόστος αυτό θέλουν να αποφύγουν.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 9-5-2010)