Τόπος του εγκλήματος, η «αγία οικογένεια»

Από την αστυνομική λογοτεχνία αναμένουμε συνήθως απάντηση στο whodunit (που σημαίνει «ποιος-το-έκανε») μιλώντας πάντα για το έγκλημα. Το υποείδος αυτό των ιστοριών με πρωταγωνιστές ντετέκτιβ που λύνουν γρίφους και αποκαλύπτουν το δολοφόνο, έχει βέβαια λαμπρές σελίδες στην παγκόσμια λογοτεχνία. Σπανίζουν όμως οι απαντήσεις στο γιατί το έκανε . Στην ερώτηση αυτή είναι στραμμένο το νέο βιβλίο του Νεοκλή Γαλανόπουλου Οικογενειακά εγκλήματα, από τις εκδόσεις Τόπος, στις τρεις ιστορίες του οποίου βρίσκουμε μεν δολοφονίες, μυστήριο και λογικές παγίδες, ωστόσο η ίδια η διαλεύκανση των εγκλημάτων περνά σε δεύτερο πλάνο. Το πραγματικά αποκαλυπτικό στο βιβλίο του Νεοκλή Γαλανόπουλου δεν είναι ο φόνος καθαυτός, αλλά η κοινωνιολογίά του εγκλήματος. Τα ορατά ή υπόγεια κίνητρα των δολοφόνων φανερώνεται πως δεν εντάσσονται στη σφαίρα του ατομικού, της άρρωστης ψυχολογίας, αλλά ανάγονται στις ευρύτερες κοινωνικές σχέσεις και μάλιστα, στην πιο στενή τους μορφή, αυτή της συγγένειας.

Όταν το κόκκινο συνυπήρχε με το μαύρο

Aν τολμούσαμε μια μεταφυσική μεταφορά στο χρόνο και φέρναμε ξανά στη ζωή σήμερα τον Κάρολο Μαρξ και τον Μιχαήλ Μπακούνιν, τι θα συζητούσαν μεταξύ τους; Δίχως άλλο τη γέννηση και την πτώση των σοσιαλιστικών κρατών του 20ού αιώνα. Την πρακτική δηλαδή εφαρμογή των οραμάτων και των ελπίδων που έτρεφαν χιλιάδες επαναστάτες. Άλλωστε, η διχογνωμία των δύο ρευμάτων, του κομμουνιστικού και του αναρχικού, για τα «βήματα» της σοσιαλιστικής επανάστασης και για την αναγκαιότητα του προλεταριακού μεταβατικού κράτους συντέλεσε τελικά στην οριστική ρήξη των δύο τάσεων, με την αποπομπή του Μπακούνιν από τη Διεθνή το 1872. Καθώς όμως οι Μαρξ και Μπακούνιν επέδρασαν καθοριστικά στην επαναστατική σκέψη και πρακτική των χρόνων που ακολούθησαν, φθάνοντας μέχρι τις ημέρες μας, οι τότε αντιπαραθέσεις φωτίζουν ίσως τα σημερινά προβλήματα αλλά και τη μελλοντική προοπτική των επαναστατικών εγχειρημάτων. Αυτή είναι και η αξία του νέου βιβλίου του Γιώργου Ρούση, Μαρξ, Μπακούνιν για το σοσιαλιστικό κράτος, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκοβόστη.

Ποιο πανεπιστήμιο, σε ποια κοινωνία;

Με δημοσιευμένο ήδη το νομοσχέδιο για αλλαγή του νόμου πλαίσιο και διατυπωμένη ήδη από την ακαδημαϊκή κοινότητα την πρόθεσή της να μην εφαρμόσει το νόμο αυτό αν ψηφιστεί, δεν θα υπήρχαν ευνοϊκότερες συνθήκες για την έκδοση του μικρού μελετήματος του Αλέξανδρου Χρύση, με τίτλο Πανεπιστήμιο επιχείρηση και κοινωνία της από-γνωσης, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Πρόκειται για μια ευσύνοπτη πραγματεία, με συμπυκνωμένα νοήματα και λιτά επιχειρήματα, «μαρξιστικά προλεγόμενα», κατά τη φράση στο εξώφυλλο, σε μια ευρύτερη μελέτη που ο συγγραφέας επέλεξε να κυκλοφορήσει αυτοτελώς.

Ημέρες Χρεοκρατίας και απαντήσεων

«Δημοσιεύοντας, αλληλογραφούμε», έγραφε ο Κωστής Παλαμάς για τον κοινωνικό χαρακτήρα που έχει εγγενώς η διαδικασία της συγγραφής. Χωρίς να είναι αυτός ο λόγος που η μορφή του μεγάλου ποιητή κοσμεί το εξώφυλλο της έντυπης μορφής της Χρεοκρατίας (Debtocracy), που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Λιβάνη, δίνει ένα καλό λόγο γιατί το διαδικτυακό ντοκιμαντέρ που «έσπασε» τους μετρητές, καταφέρνοντας 1 εκατομμύριο προβολές μέσα σε μία μόλις εβδομάδα, ακολούθησε τον παραδοσιακό δρόμο του τυπογραφείου. Κατά μία έννοια, το βιβλίο της Κατερίνας Κιτίδη και του Άρη Χατζηστεφάνου, με επιστημονική επιμέλεια του Λεωνίδα Βατικιώτη, αποτελεί ανατροφοδότηση της μεγάλης συζήτησης που άνοιξε με το ντοκιμαντέρ, καθώς η ύλη εμπλουτίστηκε και παρουσιάζεται χωρίς τους περιορισμούς της εικόνας και της ολιγόλεπτης διάρκειας. Από μια άλλη άποψη, το βιβλίο δίνει την ευκαιρία να αγγίξει η Χρεοκρατία ένα πολύ ευρύτερο κοινό, που δεν έχει πρόσβαση στις ψηφιακές πηγές.

Ε. Μπιτσάκης: Οι επιστήμες θεμέλιο του υλισμού

Το σκοτεινό Σύμπαν, το «θαύμα» του ανθρώπου, ο μυστηριώδης μικρόκοσμος των σωματίων. Πώς στεκόμαστε απέναντι στα σπουδαία ερωτήματα για την ύπαρξη; Αν η μεταφυσική, οι θρησκείες και οι πολυάριθμες μυστικιστικές ή ανορθολογικές θεωρίες κερδίζουν έδαφος και προβάλλονται όλο και περισσότερο ως απάντηση, μπορεί ο υλισμός να σταθεί στο ύψος των προβλημάτων και να τα ερμηνεύσει; Τη διαφωτιστική και αναλυτική αυτή εργασία ανέλαβε ο Ευτύχης Μπιτσάκης με το νέο του βιβλίο Η ύλη και το πνεύμα, το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα. Η γέννηση του κόσμου μας, η θεωρία του big bang, οι θεωρίες της σχετικότητας, η «συμπεριφορά» των μικροσωματίων, η γέννηση και εξέλιξη της ανθρώπινης νόησης, εξετάζονται υπό το φως της διαλεκτικής. Με γλώσσα, επιχειρήματα και ορολογία που κερδίζουν ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, χωρίς όμως καμία υποχώρηση μπροστά στη «σαγήνη» της απλούστευσης ή από την άλλη πλευρά του ακαδημαϊσμού, το βιβλίο παρουσιάζει εύληπτα τα τελευταία πορίσματα της κοσμολογίας, της φυσικής και της βιολογίας για να θεμελιώσει τον υλισμό.