ΠΑΣΚΕ ΟΤΑ αποκηρήσσει ΠΑΣΟΚ

Όποιος σπέρνει απολύσεις, θα θερίσει θύελλες, θα μπορούσε να είναι το συμπέρασμα από τη βαρύτατη απώλεια που υπέστη σε πολιτικό και συμβολικό επίπεδο το κυβερνών κόμμα την Πέμπτη, όταν τα στελέχη της ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από το ΠΑΣΟΚ. Η παράταξη που έχει την απόλυτη πλειοψηφία σε μια Ομοσπονδία με 50.000 μέλη εξέδωσε μια ανακοίνωση κόλαφο για την κυβερνητική πολιτική, η οποία καταλήγει στη φράση: «Καμία πολιτική συνάφεια δεν έχουμε με τον πολιτικό χώρο του ΠΑΣΟΚ όπως αυτός εκφράζεται».

Όπως είπε στο Πριν ο Δημήτρης Τσιχλάκης, στέλεχος της ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ, «πρόκειται για μια κίνηση συνειδητή, χωρίς επιστροφή. Θα κριθούμε βέβαια όλοι μας. Αλλά θα το τραβήξουμε μέχρι τέλους. Και αυτή είναι μόνο μια αρχή κινήσεων». Την Τρίτη είχε προηγηθεί μια θυελλώδης συνάντηση στα γραφεία της οδού Ιπποκράτους με το γραμματέα του ΠΑΣΟΚ, Μιχάλη Καχριμάκη. «Τους εξηγήσαμε ότι εδώ πλέον κρίνεται η επιβίωση των οικογενειών μας. Τα πρόβατα ξύπνησαν! Μετά από διεργασίες ενός χρόνου, ήρθε η ώρα να πούμε ότι θα είμαστε απέναντι, ότι ξεκινάμε πόλεμο», τόνισε ο Δ. Τσιχλάκης και συμπλήρωσε με έμφαση: «Πίστεψαν ότι ένας εκνευρισμός είναι και θα περάσει. Εμείς κάναμε σαφές ότι θα το πληρώσουν και στις εκλογές».

"Είναι κίνηση χωρίς επιστροφή", δηλώνουν στο Πριν οι συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τους συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ ήταν η νομοθετική ρύθμιση για αύξηση των ωρών εργασίας από 30 την εβδομάδα σε 40 για το παιδαγωγικό προσωπικό των παιδικών και βρεφικών σταθμών και από 37,5 σε 40 για το υπόλοιπο προσωπικό του Δημοσίου και των Δήμων. Παράλληλα, οι εξαγγελίες για τις υποχρεωτικές μετατάξεις του «πλεονάζοντος» προσωπικού, ρύθμιση που φέρνει από το «παράθυρο» απολύσεις, καθώς και η διάταξη που φέρνει τους ιδιώτες στις υπηρεσίες της καθαριότητας, σήμανε όπως είναι φυσικό συναγερμό για τους εργαζόμενους, που δικαίως αισθάνονται στο μάτι του κυκλώνα. Υπό την πίεση αυτή, η ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ εξέδωσε μια πύρινη ανακοίνωση που κάνει λόγο για την «πιο βάρβαρη, την πιο αντιλαϊκή, την πιο αντεργατική πολιτική με την οποία ιστορικά βρέθηκε ποτέ αντιμέτωπη η εργατική τάξη της χώρας μας». Όπως τονίζεται, «η κυβέρνηση σύρεται σε μια πολιτική που είναι έξω από την πολιτική φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα χωρίς να έχει αποτελέσματα». Έτσι, οι συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ στους Δήμους διαπιστώνουν «αγεφύρωτο χάσμα πολιτικής αντίληψης, ιδεών και ιδανικών για τα οποία παλέψαμε και αγωνιστήκαμε». Και καταλήγουν πως «παραμένουμε στην πρώτη γραμμή του αγώνα προκειμένου να καταργηθεί το Μνημόνιο και να ανατραπούν οι πολιτικές που το εκφράζουν».

Η σημαντική αυτή κίνηση διαχωρισμού της εργατικής βάσης του κυβερνώντος κόμματος από την ηγεσία του, αναμένεται να διευρυνθεί, όπως εκτιμούν τα στελέχη της ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ. Ήδη και άλλες ομοσπονδίες βρίσκονται στο ίδιο κλίμα με τους εργαζόμενους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, παρόλο που ακόμη δεν έχουν δημοσιοποιήσει την πολιτική τους αυτονομία. Ανάλογος ή και μεγαλύτερος αναβρασμός παρατηρείται βεβαίως και στη βάση. Γεγονός παραμένει όμως ότι η κυβέρνηση, στα κρίσιμα θέματα που «καίνε» χιλιάδες εργαζόμενους σε ΔΕΚΟ και Δημόσιο, παραμένει αμετακίνητη. «Θα υπάρχει μια διαδικασία αξιολόγησης, έτσι ώστε να πετύχουμε μείωση του αριθμού των δημόσιων υπαλλήλων και μ’ αυτή τη διαδικασία», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιώργος Πεταλωτής σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στον Ρίαλ, αρνούμενος να διαψεύσει το σενάριο των απολύσεων. Άλλωστε, το σχέδιο κυβέρνησης και τρόικας κάνει λόγο για μείωση των υπαλλήλων κατά 150.000 μέσα σε 4 χρόνια. Στο ίδιο πνεύμα όμως κινείται και το «επίσημο» ΠΑΣΟΚ. Με δηλώσεις του στο ραδιόφωνο της ΝΕΤ, ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, Βασίλης Έξαρχος, πλειοδότησε στα κυβερνητικά επιχειρήματα, λέγοντας ότι «σε πολλούς δημόσιους οργανισμούς, ιδιαίτερα τα τελευταία πέντε χρόνια υπήρχαν αλόγιστες προσλήψεις, που δεν δικαιολογούνταν από τα κενά». Επιπλέον, πέρασε και στη επίθεση κατά των εκπροσώπων των εργαζομένων, σημειώνοντας πως «το επιθυμητό για ορισμένους συνδικαλιστές δεν ταυτίζεται με το συμφέρον της χώρας και το δημόσιο συμφέρον».

Είναι εμφανές ότι η απόσταση της οργανωμένης και λαϊκής βάσης του ΠΑΣΟΚ με την ηγεσία του κόμματος και την κυβέρνηση προσλαμβάνει διαστάσεις σεισμογενούς ρήγματος. Παρόλο που παλιότερα ανάλογες διαφοροποιήσεις χαρακτηρίζονταν από ατολμία ή ακόμη και αυταπάτες, η τωρινή αποσκίρτηση της ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ είναι μάλλον προάγγελος νέων αποχωρήσεων και σημάδι βαθύτερων διεργασιών, παρά αφορμή για ενσωμάτωση της δυσαρέσκειας. Εργατικά στρώματα που παραδοσιακά υπήρξαν πολιτική δεξαμενή για το ΠΑΣΟΚ, πλέον συνειδητοποιούν στο «πετσί» τους το βάθος της επίθεσης και διαφοροποιούνται ανοιχτά και με παρρησία.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 22-5-2011)

Προορισμός Βερολίνο, από την Αθήνα του ΔΝΤ

Πέντε κράτη, μία πρωτεύουσα

Τείχος, Πύλη Βρανδεμβούργου, Χίτλερ, Ράιχσταγκ, βομβαρδισμοί. Ποιες είναι λέξεις κλειδιά για το Βερολίνο; Όλες κατά ένα περίεργο τρόπο συνδέονται με μεγάλες στιγμές στην ιστορία, αλλά και καθοριστικούς σταθμούς για τη χώρα μας και όχι μόνο. Δεν είναι τυχαίο μάλλον που ενώ οι πολιτικές συνθήκες τριγύρω μεταβάλλονται ριζικά ανά τους αιώνες, το Βερολίνο μένει πάντα στο επίκεντρο. Πέντε κρατικές οντότητες είχαν στην ιστορία πρωτεύουσά τους το Βερολίνο: Το Βρανδεμβούργο, το Βασίλειο της Πρωσίας, το Τρίτο Ράιχ, η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και η σημερινή ενωμένη Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Μπορούμε να φανταστούμε μέλη της πρωσσικής αυτοκρατορικής αυλής, αξιωματικούς των Ες Ες, κυβερνητικά στελέχη στο Πολιτικό Γραφείο του Σοσιαλιστικού Ενωτικού Κόμματος αλλά και σημερινούς υπουργούς της Άνγκελα Μέρκελ να κάνουν την πρωινή τους βόλτα δίπλα από τον ποταμό Σπρέε.

Η πύλη του Βρανδεμβούργου

Ο Γερμανός, ο Έλληνας και ο λογαριασμός

Τρόικα, Μέρκελ, Μνημόνιο, ευρώ. Αυτές οι λέξεις – κλειδιά δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τη σημερινή περιγραφή της Γερμανίας και του Βερολίνου, τουλάχιστον αν το ταξίδι ξεκινά από την Αθήνα της κρίσης και του ΔΝΤ. Είναι λοιπόν αλήθεια: Μας έχει περάσει στο υποσυνείδητο ένα τέτοιο ενοχικό σύμπλεγμα που από το πρώτο λεπτό στο αεροδρόμιο Τέγκελ αισθάνεσαι σαν έχεις διαπράξει κάτι το απαγορευμένο, για πολίτη μιας χώρας υπό οικονομική επιτήρηση και αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία. «Έλληνας τουρίστας, το πιο σύντομο ανέκδοτο», θα λέγαμε…

Κυκλοφορεί στο Βερολίνο και μου μετέφερε Έλληνας που ζει στη Γερμανία το εξής χαρακτηριστικό ανέκδοτο: Ένας Ιταλός λέει, ένας Ισπανός κι ένας Έλληνας πάνε σ’ ένα εστιατόριο. Τρώνε, πίνουν κι ευχαριστούνται κι έρχεται η ώρα του λογαριασμού. Ποιος πληρώνει; Απάντηση, ο Γερμανός!

Ο Πύργος του Βερολίνου, ύψους 368 μέτρων

Μια ευρύτερη αντίληψη που κυριαρχεί σήμερα στη Γερμανία είναι ότι οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, χωρίς παραγωγική βάση και με μια αντι-εργασιακή κουλτούρα, κατάφεραν να επιζήσουν και να δημιουργήσουν έναν υλικό πλούτο βασιζόμενες στον υπερδανεισμό και την οικονομική επιείκεια των ευρωπαϊκών πολιτικών ηγεσιών, δηλαδή της Γερμανίας. Στις εφημερίδες, στις καθημερινές συζητήσεις ο αφορισμός αυτός κυριαρχεί.

Το ιδεολόγημα αυτό έχει φυσικά μια πραγματική αφετηρία. Το γεγονός ότι κατά τη δεκαετία του 1990 η Γερμανία υπό την ηγεσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του Γκέρχαρτ Σρέντερ προέβη πρώτη από όλους σε μια άνευ προηγουμένου «εσωτερική υποτίμηση», χτυπώντας αλύπητα τους μισθούς, το συνταξιοδοτικό σύστημα και το κοινωνικό κράτος που ίσχυε μέχρι τότε για τους Γερμανούς. Το πολιτικό αυτό πρόγραμμα που πήρε το όνομα «Ατζέντα 2010», ήταν φυσικά πολύ επώδυνο, ωστόσο εκτίναξε το συγκριτικό πλεονέκτημα της Γερμανίας στο πλαίσιο ενός ευρύτερου ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών οικονομιών. Οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που ένιωσαν στο πετσί τους και προκαταβολικά τις συνέπειες της κρίσης και τώρα γελούν χαιρέκακα με τους υπόλοιπους.

Γεγονός επίσης παραμένει ότι η χώρα αυτή είναι υπερ-ανεπτυγμένη βιομηχανικά και ανέκαθεν χρησιμοποιούσε την πολιτική της ισχύ προκειμένου να εδραιώσει και την οικονομική της κυριαρχία. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ίσως δεν υπάρχει γι’ αυτή την τάση, από το αναγκαστικό δάνειο που υποχρεώθηκε η υπόδουλη στους ναζί Ελλάδα να καταβάλλει στη γερμανική κρατική τράπεζα το 1942, ύψους 3,5 δισ, μάρκων.

Αλεξάντερπλατς η καρδιά του Ανατολικού Βερολίνου

Ομιλείτε Αγγλικά;

Όλα αυτά ανήκουν φυσικά στο παρελθόν. Παρόλ’ αυτά, η αυτοκρατορική ιστορία αιώνων και η σημερινή ηγεμονική θέση της χώρα τους στη διακρατική σκακιέρα έχουν αφήσει στους σύγχρονους Γερμανούς έναν εμφανή σοβινισμό. Αδιανόητο θα ήταν φυσικά για μας, εδώ στην Ελλάδα που «ζει» από τον τουρισμό, υπάλληλοι μουσείου να μην μπορούν να συνεννοηθούν στα Αγγλικά. Συνέβη όμως στο Βερολίνο! Σε έναν απλούστατο διάλογο, η ερώτηση στα Αγγλικά «τι ώρα κλείνει το μουσείο;», είχε απάντηση μόνο στα Γερμανικά: «um achtzehn Uhr», δηλαδή στις 6.

Μια δεύτερη προσπάθεια για συνεννόηση σ’ αυτήν που θεωρείται παγκόσμια και κυρίαρχη γλώσσα, την Αγγλική, έπεσε στο κενό: Μέσα στο χαμό του κεντρικού σταθμού της Αλεξάντερπλατς χρειαζόμουν την πληροφορία αν ένα τρένο στην πλατφόρμα έφτανε στο Σαρλότενμπουργκ, την περιοχή με το αυτοκρατορικό ανάκτορο της πρωσσικής δυναστείας, όπου σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Ρώτησα στα Αγγλικά. «Ich verstehe nicht», «δεν καταλαβαίνω», μου απάντησε μια συμπαθής μεσήλικας. Έκτοτε, επιστράτευσα τα λίγα Γερμανικά μου στις καθημερινές συνεννοήσεις, πρωτοβουλία που αποδείχτηκε ότι ανοίγει απίστευτα πολλές πόρτες στην αμοιβαία κατανόηση αλλά και τη διάθεση.

Ο δρόμος προς το πρωσσικό ανάκτορο Σαρλότενμπουργκ, που λειτουργεί ως μουσείο

Αθήνα – Βερολίνο,
τόσο μακριά, τόσο κοντά

Στο Βερολίνο διαψεύδονται τα στερεότυπα. Ότι οι Γερμανοί δεν καπνίζουν. Ότι σέβονται ευλαβικά τους νόμους και τους κανονισμούς. Ότι σέβονται την καθαριότητα και την τάξη. Μια εξήγηση είναι ότι η πόλη αυτή σφύζει από ξένους επισκέπτες, τουρίστες, μετανάστες, φοιτητές. Είναι η μεγαλύτερη πόλη της Γερμανίας, με 3,4 εκατομμύρια κατοίκους, κι όμως οι επισκέπτες της κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Πέρα από τον πολυεθνικό χαρακτήρα, φαίνεται ότι σαν αυτόνομη οντότητα ανάμεσα στα υπόλοιπα ομόσπονδα κρατίδια, το Βερολίνο διατήρησε έναν περισσότερο ελευθεριακό χαρακτήρα, κάτι σαν έναν αέρα μιας παγκόσμιας κοσμοπολίτικης πρωτεύουσας μέσα σε ένα σύνολο συντηρητικών πόλεων.

Η γκλαμουριά των Γκαλερί Λαφαγιέτ δεν αρκεί για να πληρωθούν οι καθαρίστριες που ζητούν κέρματα στις τουαλέτες

Δεν φαντάζομαι εκτός Βερολίνου οδηγούς λεωφορείου να περνούν με κόκκινο τα φανάρια, όπως με μεγάλη έκπληξη διαπίστωσα. Ξαφνικά, κι άλλα μικρά στοιχεία με έκαναν να αισθανθώ οικεία, σαν το σπίτι μου. Όταν για παράδειγμα στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, τον S-Bahn, ζητιάνοι διέτρεχαν τα βαγόνια επιδεικνύοντας μάλιστα σε κακοδιατηρημένες φωτοτυπίες κάποια ντοκουμέντα υποτίθεται για την κακή κατάσταση της υγείας τους. Αλλά και όταν στους σταθμούς του μετρό, τον U-Bahn, πλανόδιοι μουσικοί με κλαρίνο ζητούσαν λίγα κέρματα από τους περαστικούς. Πίστευα μέχρι τώρα ότι ήταν βαθύς επαρχιωτισμός και σημάδι κοινωνικής παρακμής το γεγονός ότι σε αρκετές δημόσιες τουαλέτες στην Ελλάδα υπάρχουν γυναίκες καθαρίστριες που περιμένουν καθισμένες τα ψιλά μας στην έξοδο. Το είδα όμως και στο Βερολίνο, όχι μάλιστα σε καμιά σκοτεινή γωνιά της πόλης, αλλά στο περίφημο εμπορικό κέντρο Galleries Lafayette.

Πρόσεξα μάλιστα ότι το κίνημα «δεν πληρώνω» έχει και τους Βερολινέζους συντρόφους. Σπάνια στα λεωφορεία κάποιος χτυπούσε εισιτήριο. Στο μετρό οι περισσότεροι περνούσαν «αεράτοι» από τα ακυρωτικά μηχανήματα. Για τρία 24ωρα που χρησιμοποιούσα μανιωδώς μέσα μαζικής μεταφοράς, τουλάχιστον για 6 μεταφορές τη μέρα, δεν συνάντησα ούτε έναν ελεγκτή! Να έχουν όλοι κάρτες απεριορίστων ή να σκέφτηκαν αυτό που εκ των υστέρων σκέφτηκα κι εγώ; Κλονίστηκαν όμως κι άλλες βεβαιότητες. Πίστευα μέχρι στιγμής ότι το πράσινο λερωμένο πλακάκι στο σταθμό Βικτώρια του ηλεκτρικού της Αθήνας είναι κάτι σαν εθνικό μας φετίχ, σήμα κατατεθέν της ελληνικής κακογουστιάς. Κι όμως, ήταν και στο Βερολίνο ο πρωταγωνιστής σε δύο σταθμούς. Ακριβώς στην απόχρωση της λίγδας που αφήνουν τα χρόνια!

«Zurück bleiben bitte»

Τα ιδιόρρυθμα φανάρια συγκεντρώνουν όλα τα βλέμματα

Το Βερολίνο βέβαια δεν είναι σαν την Αθήνα. Υπάρχουν δομικές διαφορές. Το σήμα όταν κλείνουν οι πόρτες στο μετρό της Αθήνας είναι σαν να λέει «τρέχα όσο μπορείς για να μπεις». Στο μετρό του Βερολίνου πριν κλείσουν οι πόρτες μια φωνή προτρέπει για το αντίθετο, όταν λέει «zurück bleiben bitte», που σημαίνει «παρακαλώ μείνετε πίσω». Οι Βερολινέζοι «Σταμάτης» και «Γρηγόρης» στα φανάρια μοιάζουν να βγήκαν από άλλη εποχή με τα καπελάκια τους και την ασυνήθιστη στάση. Αλλά και οι …κουβέρτες που υπάρχουν στα τραπεζάκια των καφέ που βρίσκονται σε εξωτερικούς χώρους, μας θυμίζουν συνεχώς ότι εκεί είναι διαφορετικό το κλίμα.

Η σχέση των Γερμανών με το παρελθόν είναι ένα ζήτημα που ξεχωρίζει. Από την αρχιτεκτονική των σπουδαιότερων μνημείων και των σημαντικότερων κτιρίων καταλαβαίνει κανείς εύκολα ότι το κλασικό ελληνορωμαϊκό παρελθόν έχει βαθιές ρίζες στη Γερμανία. Οι κίονες του Ράιχσταγκ, των μεγαλύτερων μουσείων, ακόμα και οι πύλες του Βρανδεμβούργου έχουν κλασική αισθητική και ρυθμούς.

Μια ολόκληρη πολιτεία ξεσήκωσαν οι Γερμανοί από την Πέργαμο για να εκτεθεί στις αίθουσες του ομώνυμου μουσείου

Ραγίζει φυσικά η καρδιά στα μεγάλα μουσεία. Στο σπουδαιότερο, το Μουσείο της Περγάμου, εκτίθενται ολόκληρα κολοσσιαία κτίσματα μέσα στις χαώδεις αίθουσες. Αρχαιότητες από την κλασική και την ύστερη περίοδο, μνημεία του αραβικού πολιτισμού, όλα προϊόντα κλοπής και αρπαγής, κοσμούν μεγαλοπρεπή τμήματα. Θα είχαν την ίδια τύχη και την ίδια προβολή οι αρχαιότητες αυτές, αν αφήνονταν στην ιδιοκτησία και τη φροντίδα των λαών τους; Αυτό το αναπάντητο ερώτημα είναι το μόνο επιχείρημα των Γερμανών.

Από τις «Ζωές των άλλων»
στο «Goodbye Lenin»

Υπάρχει όμως και η σύγχρονη ιστορία που αποδεικνύει ότι οι Γερμανοί μιλούν και συζητούν ανοιχτά για το πρόσφατο παρελθόν τους κι ας ήταν επώδυνο. Μια από τις κυριότερες στιγμές του Βερολίνου στον αιώνα που πέρασε είναι φυσικά η ανέγερση του Τείχους και η διάσπαση της χώρας σε ανατολικό και δυτικό τμήμα. Τείχος δεν υπάρχει πια, αλλά στην περίφημη οδό Friedrichstrasse, το σημείο ελέγχου με το αμερικανικό φυλάκιο παραμένει ως έχει, σαν αποκολλημένη εικόνα από ένα σκοτεινό παρελθόν. Η ίδια η ιστορία της Ανατολικής Γερμανίας είναι αντικείμενο κριτικής και συζήτησης που όπως είναι φυσικό, συγκεντρώνει το δημόσιο ενδιαφέρον. Πρόκειται για μια κρατική οντότητα, με την κουλτούρα και την καθημερινότητά της, που έσβησε εντελώς ξαφνικά, με κυριότερο σταθμό στην πορεία φθοράς της το γκρέμισμα του τείχους τον Νοέμβριο του 1989.

Η τελευταία λέξη στη μουσειολογία, το διαδραστικό Μουσείο της Ανατολικής Γερμανίας, δίπλα στον ποταμό Σπρέε

Την Ανατολική Γερμανία έχει σαν θέμα το DDR Museum το πρώτο διαδραστικό μουσείο, κάτι σαν
την …τελευταία λέξη στη μουσειολογία. Βεβαίως το ο Βερολίνο θεωρείται η πρωτεύουσα των μουσείων, καθώς διαθέτει πάνω από 170. Φυσικά, υπάρχουν και …απάτες όπως το Μουσείο Currywurst, όπως λέγεται ένα δημοφιλές πρόχειρο έδεσμα, που αποτελείται από λουκάνικο με σάλτσα ντομάτας και κάρι. Όμως το DDR Museum ξεχωρίζει. Ο επισκέπτης ενθαρρύνεται να αγγίξει, να χρησιμοποιήσει τα εκθέματα. Να πιάσει το τιμόνι και να πατήσει γκάζι σε ένα Traband, το αυτοκίνητο – σήμα κατατεθέν της Ανατολικής Γερμανίας. Να πάρει τα ακουστικά και να κρυφακούσει υποκλοπές επικοινωνιών που αποσπούσε η Στάζι. Να ανοίξει την ντουλάπα με τα πιο δημοφιλή ρούχα που παρήγαγαν τα ανατολικογερμανικά εργοστάσια μόδας. Να αλλάξει κανάλι στο τηλεκοντρόλ, σε μια παλιά συσκευή που δείχνει ειδήσεις και ψυχαγωγικά προγράμματα περασμένων δεκαετιών και άλλης αισθητικής από τη δυτική.

Ο σύντροφος της Ρόζας Λούξεμπουργκ, Καρλ Λίμπκνεχτ, τιμάται με το δρόμο του

Το μουσείο δεν χαρίζει κάστανα στην πολιτική του τοποθέτηση. Περιγράφει μια αστυνομοκρατούμενη κοινωνία επιβολής, μια πολιτική εξουσία που εξαπάτησε το λαό με τις διακηρύξεις της για ελευθερία που τελικά κατάντησε απολυταρχία μέσω της μυστικής αστυνομίας πληροφοριών. Επιβεβαιώνει τα στερεότυπα που έχουν κυριαρχήσει σε όλο το δυτικό κόσμο για τα ανατολικά κράτη. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το DDR Museum ακολουθεί το πρότυπο της δημοφιλούς ταινίας «Οι ζωές των άλλων». Σ’ αυτή ο πρωταγωνιστής πράκτορας της Στάζι αφήνει κατά μέρος την αυστηρή του εκπαίδευση κατά των αντιφρονούντων, για να αφήσει λίγο «χώρο» στον ανήσυχο καλλιτέχνη που ασφυκτιά μέσα στο αυταρχικό καθεστώς.

Έξοδος μετρό προς λεωφόρο Καρλ Μαρξ

Δεν υπάρχει όμως μόνο αυτή η άποψη. Είναι και η άλλη πλευρά, αυτή που κυρίως εξέφρασε η άλλη δημοφιλέστατη ταινία γερμανικής παραγωγής, το Goodbye Lenin. Μια πιο επιεικής ματιά σε ένα λαό που θέλησε να πάρει τη τύχη στα χέρια του, να ακολουθήσει ένα άλλο πρότυπο, που κατάφερε πολλά αλλά έκανε και λάθη. Δεν είναι τυχαίο ίσως που το ομορφότερο κομμάτι του Βερολίνου είναι το Ανατολικό. Το κομμάτι όπου στην ονοματολογία των δρόμων του φανερώνεται μια άλλη ένδοξη ιστορία στη διαπάλη των ιδεών: Λεωφόρος Καρλ Μαρξ, Οδός Καρλ Λίμπκνεχτ, Στάση Ρόζα Λούξεμπουργκ.

(Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Παλμόραμα, 23-4-2011)

Τεύχος 183

Σαρώνει μύθους και τηλεθέαση το Debtocracy

Πέντε δυσκολίες αναφέρει ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ότι συναντά κανείς για να πει και να γράψει την αλήθεια: Πρέπει να έχει το θάρρος να γράψει την αλήθεια, παρόλο που παντού την καταπνίγουν. Την εξυπνάδα να την αναγνωρίσει παρόλο που τη σκεπάζουν παντού. Την τέχνη να την κάνει ευκολομεταχείριστη σαν όπλο. Την κρίση να διαλέξει εκείνους που στα χέρια τους η αλήθεια θ’ αποκτήσει δύναμη. Και τέλος, την πονηριά να τη διαδώσει ανάμεσά τους. Με αυτές τις δυσκολίες έπρεπε να αναμετρηθεί μία προς μία το Debtocracy ή αλλιώς Χρεοκρατία, το πρώτο ντοκιμαντέρ για την ελληνική και την παγκόσμια κρίση, που επέλεξε τη σκοπιά των εργαζομένων για να πει την αλήθεια. Και τα κατάφερε πέρα από κάθε προσδοκία.

Μόνο στο διαδίκτυο, μέχρι στιγμής είναι 600.000 οι προβολές της ταινίας. Στις 5 πρώτες μέρες της δημοσιοποίησής της, την είδε μισό εκατομμύριο! Οι ρυθμοί αναπαραγωγής της από μπλογκ και ιστοσελίδες άγγιξαν το «κόκκινο». Ήδη βέβαια το ντοκιμαντέρ έχει αφήσει το «μικρόκοσμο» του διαδικτύου και ξεκίνησε την πορεία του στην τηλεόραση και στις αίθουσες δημόσιων προβολών, ενώ σύντομα θα φιλοξενηθεί και σε κινηματογράφους. Ο κύκλος ενασχόλησης, που περιλαμβάνει φυσικά αρκετούς επαίνους αλά και λίβελους, έχει διευρυνθεί σε τέτοιο βαθμό, περιλαμβάνοντας διαδικτυακές συζητήσεις και σχολιασμούς σε πηγαδάκια, που σύμφωνα με τον Μιχάλη Ιγνατίου όπως μετέδωσε σε πρωινή εκπομπή του Μέγκα, έφτασαν μέχρι την Ουάσινγκτον και τα στελέχη του ΔΝΤ!

Δημοσιογραφική οικονομία λόγου και επιστημονική τεκμηρίωση, αποδεικνύουν ότι οι επιλογές που επέβαλλε η κυβέρνηση δεν ήταν μονόδρομος

Το μεγάλο όπλο που εξασφάλισε την πρωτοφανή αυτή διεισδυτικότητα σε ένα τόσο πλατύ κοινό είναι βέβαια το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ, του οποίου το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφουν οι Άρης Χατζηστεφάνου και Κατερίνα Κιτίδη, ενώ την επιστημονική επιμέλεια έχει ο Λεωνίδας Βατικιώτης. Όταν ο επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος Καν, μιλώντας από το βήμα της Βουλής, παρομοίασε το ρόλο του με αυτόν ενός γιατρού, αυτόματα δημιουργήθηκε στη σκέψη εκατομμυρίων τηλεθεατών και ακροατών η σύνδεση με τις περίφημες παρομοιώσεις του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Κι όμως, κανένα μέσο ενημέρωσης και κανένα τοκ σόου δεν ανέφερε ότι η φρασεολογία του ΔΝΤ μας θυμίζει χούντα. Το Debtocracy όμως ξεκινά με αυτά τα λόγια. Είναι ένα ντοκιμαντέρ που δίνει φωνή και αιτιολόγηση στα γεγονότα και τις απόψεις που μέχρι στιγμής έμειναν στο περιθώριο των μέσων ενημέρωσης, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας. Ένα ντοκιμαντέρ που με τη δημοσιογραφική οικονομία λόγου και την επιστημονική τεκμηρίωση, αποδεικνύει ότι οι επιλογές που επέβαλλε η κυβέρνηση από τον Μάιο του 2010 δεν ήταν μονόδρομος.

«Η κυβέρνησή μας, μας αποκαλούσε κοπρίτες και οι δανειστές μας γουρούνια», είναι η αφοπλιστική ειλικρίνεια του ντοκιμαντέρ που το έκανε εν ριπή οφθαλμού τόσο δημοφιλές. «Οι κυβερνώντες έκαναν στάση πληρωμών στους πολίτες, επιχειρώντας να σώσουν τους δανειστές τους», υπογραμμίζεται χωρίς τα γνωστά δημοσιογραφικά στρογγυλέματα. Περαιτέρω, η Χρεοκρατία αποκαλύπτει σε έκταση το παράδειγμα του Ισημερινού για να επισημάνει το πόσο η πολιτική βούληση παίζει ρόλο στην τελική έκβαση των «μαχών» που δίνει μια χώρα με τους πιστωτές της. Επιστήμονες που διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στο λογιστικό έλεγχο και τη μονομερή διαγραφή του χρέους της λατινοαμερικανικής χώρας, εξηγούν στην κάμερα πότε ένα χρέος είναι παράνομο, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Πέρα από την ενθουσιώδη υποδοχή, από την πρώτη στιγμή εκδηλώθηκε και η πολεμική. Ασφαλώς δεν είναι άσχετη του περιεχομένου του ντοκιμαντέρ, η απόλυση από το Σκάι του Άρη Χατζηστεφάνου, λίγες μέρες αφότου έγινε γνωστό το περιεχόμενο του Debtocracy. Την Τετάρτη έγραψε ο Γιάννης Πρετεντέρης στα Νέα, μιλώντας για τους δημοσιογράφους και την κρίση του Τύπου: «Μια ετερόκλητη αλλά απολύτως διακριτή συμμαχία ακραίων κομματικών χώρων, περιθωριακών ακτιβιστών και επιτηδείων, θεώρησε ότι η κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία». Το σχέδιο των ακραίων αυτών στοιχείων είναι κατά τον Γ. Πρετεντέρη «να τρωθεί η αξιοπιστία και η επιρροή των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης από αναπόδεικτες διαβολές για «καθεστωτική δημοσιογραφία», «εξυπηρέτηση συμφερόντων» και άλλες συναφείς ηλιθιότητες». Μιλά μάλλον για τις «ηλιθιότητες» που περίμεναν εκατοντάδες χιλιάδες, ώστε να πληροφορηθούν για το τι πραγματικά συμβαίνει στην οικονομία της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου. Υπό αυτό το πρίσμα, εύκολα ερμηνεύεται και ο λόγος που απέκλεισαν τους συντελεστές του Debtocracy με άνωθεν εντολή από εκπομπή σε κρατικό μέσο…

Δεν είναι θεωρία συνωμοσίας. Είναι η θεωρία της ταξικής ανάλυσης της οικονομίας και η αταλάντευτη στάση υπέρ της εργαζόμενης πλειοψηφίας που κάνει το ντοκιμαντέρ της Χρεοκρατίας ανεπιθύμητο από ορισμένους κύκλους. Συγκεκριμένα: Η αναφορά του Debtocracy στους εξοπλισμούς και την τακτική της Γερμανίας να επιβάλλει την αγορά όπλων στη χώρα μας, παρά την κρίση χρέους. Ο χαρακτηρισμός της Ολυμπιάδας ως «εγκληματικής απόφασης» και το ξεμπρόστιασμα του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γιώργου Βουλγαράκη, που κόμπαζε σε αμερικανικό κανάλι ότι «το λογαριασμό των Ολυμπιακών θα τον μάθουμε μετά τη λήξη τους». Αλλά και η υπόδειξη των σχέσεων διαφθοράς με τη Ζίμενς και την Γκόλντμαν Σαξ ως συνυπεύθυνες για το χρέος.

Το ντοκιμαντέρ δεν συνιστά φυσικά πολιτική πλατφόρμα της Αριστεράς. Καταδεικνύει με παραστατικό τρόπο και ακλόνητα επιχειρήματα τις ευθύνες για τη δημιουργία του χρέους, τις πολιτικές συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής, ενώ στοιχειοθετεί και μια πρόταση προς τη διέξοδο: Τη δημιουργία της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημόσιου χρέους. Όπως τονίζεται βέβαια, «η ΕΛΕ είναι ένα πολύτιμο όπλο σε μια μεγαλύτερη μάχη που θα διεξαχθεί με τους παραδοσιακούς τρόπους που δίνονται αυτές οι μάχες εδώ και αιώνες». Εξάλλου, γύρω από το ντοκιμαντέρ έχει συνταχθεί ένα κείμενο ερωτήσεων και απαντήσεων και ένα παράλληλο φόρουμ ανταλλαγής απόψεων, που βρίσκεται στην ιστοσελίδα www.debtocracy.gr.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 17-4-2011)

Κλείνουν τα σχολεία για οικονομία!

Συνενώσεις και συγχωνεύσεις 1.933 συνολικά σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δρομολόγησε το υπουργείο Παιδείας. Για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, συνολικά στη χώρα λειτουργούν περίπου 16.000 μονάδες. Τα υπό συγχώνευση σχολεία θα φτάσουν τα 877. Αυτό σημαίνει ότι ο νέος σχολικός χάρτης θα βάλει λουκέτο στο 14% των σχολικών μονάδων της χώρας. Οι περισσότερες συγχωνεύσεις αφορούν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, όπου από 1.523 Δημοτικά, πλέον θα λειτουργούν μόλις 672. Επίσης συγχωνεύονται ή συνενώνονται και 410 Γυμνάσια και Λύκεια σε όλη τη χώρα.

Η επίσημη άποψη

Σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, τα κριτήρια για την επιλογή των υπό συγχώνευση ή κατάργηση σχολείων υπήρξαν αποκλειστικά παιδαγωγικά και «στοχεύουν στην αναβάθμιση της ποιότητας στη δημόσια εκπαίδευση», με τη δημιουργία σχολείων που «εξασφαλίζουν τις απαιτούμενες υποδομές». Η κυβέρνηση δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι οι συνενώσεις θα επιφέρουν και «ορθολογική αξιοποίηση του εκπαιδευτικού δυναμικού», το οποίο σύμφωνα με την ίδια πηγή, ήταν κατανεμημένο με άνισο τρόπο λόγω της ύπαρξης πολλών ολιγοθέσιων και κατακερματισμένων σχολικών μονάδων.

Όπως επιχειρηματολόγησε με άρθρο της στην εφημερίδα Τα Νέα, η υφυπουργός Παιδείας Εύη Χριστοφιλοπούλου, που είναι και υπεύθυνη για το πρόγραμμα, «η λογική του κάθε χωριό, κάθε γειτονιά και σχολείο ή μικρά σχολεία στο ίδιο κτίριο ή αυλή, σταματά εκεί όπου το σχολείο δεν έχει το μέγεθος για να παρέχει ποιοτική και ολοκληρωμένη παιδεία». Η υφυπουργός ακόμα υποστηρίζει ότι «η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη δημιουργεί ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για ένα νέο σχολικό χάρτη. Ο κυρίαρχος λόγος όμως είναι πάντα εκπαιδευτικός. Επιχειρούμε το αυτονόητο: σχολεία όπου η κάθε τάξη να έχει το δάσκαλό της, χωρίς να πρέπει ο εκπαιδευτικός να διδάξει δύο, τρεις, ακόμα και έξι τάξεις ταυτόχρονα».

Στην πραγματικότητα, τα ελατήρια για τον «εκπαιδευτικό Καλλικράτη» ήταν οικονομικά και όχι παιδαγωγικά. Στην Καρδίτσα καταργείται το 44% των Γυμνασίων και Λυκείων, στις Σέρρες το 42,6% ενώ στην Αττική το 19,1%, σχεδόν 1 στα 5 σχολεία. Η επίκληση της υφυπουργού στην «ορθολογική αξιοποίηση του εκπαιδευτικού δυναμικού» αποκρύβει την απόφαση της κυβέρνησης να σταματήσει με κάθε κόστος τους ρυθμούς πρόσληψης μόνιμων εκπαιδευτικών, ενδεχομένως δε να είναι πρελούδιο και για την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων του κλάδου. Σε κάθε περίπτωση, όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος, το κόστος της δημόσιας εκπαίδευσης ήταν αυτό που έθεσε σε κίνηση το μηχανισμό της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης. Εκ των υστέρων «εφευρέθηκε» η παιδαγωγική δικαιολογία για τις ειλημμένες αποφάσεις. Στα Νότια Προάστια ξεχωρίζει η κατάργηση του 2ου ΓΕΛ Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Ελληνικού. Επίσης, στην Ηλιούπολη συγχωνεύονται 8 Δημοτικά και 2 Γυμνάσια.

Η σκληρή πραγματικότητα

Η επόμενη μέρα των συγχωνεύσεων πάντως, μόνο προβλήματα και πρόσθετες έγνοιες φέρνει για τους γονείς και τους μαθητές της χώρας. Όπως είναι προφανές, η κατάργηση σχολικών μονάδων σημαίνει αυτόματα ότι δυσχεραίνεται η πρόσβαση των μαθητών στα σχολεία τους. Γενικευμένο είναι το φαινόμενο να κλείνουν μικρά Δημοτικά σχολεία σε χωριά, αναγκάζοντας τους μαθητές σε καθημερινά δρομολόγια, τα οποία εκτός από πολύωρη ταλαιπωρία κάθε μέρα, μπορεί να προσθέσουν και οικονομικά βάρη στις οικογένειές τους. Κανείς φυσικά από την κυβέρνηση δεν ισχυρίζεται αυτή τη στιγμή ότι το κόστος των μετακινήσεων θα το επωμιστούν οι οικογένειες, όμως αυτό το ενδεχόμενο δεν αποκλείεται για το προσεχές μέλλον. Αν μάλιστα υιοθετηθεί ένα σενάριο που θα «φορτώσει» τις μετακινήσεις των μαθητών αποκλειστικά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία ήδη χάνει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησής της από το κράτος, τότε είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι οι τοπικοί άρχοντες σύντομα θα σηκώσουν τα «χέρια ψηλά», λέγοντας στους γονείς ότι «δεν υπάρχει περιθώριο». Άλλωστε ανάλογα φαινόμενα ήδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους, όπως σ’ ένα Νηπιαγωγείο στην Κομοτηνή, που δεν είχε χρήματα να αγοράσει πετρέλαιο θέρμανσης και έτσι η προϊστάμενη ζήτησε από τους γονείς να συνεισφέρουν 10 ευρώ ο καθένας για να λειτουργήσουν τα καλοριφέρ…

Επιπλέον, η κατάργηση του «σχολείου του χωριού» συνιστά απειλή και για τη διακοπή ακόμα της φοίτησης για πάρα πολλά παιδιά που ζουν κυρίως στην περιφέρεια. Η εγγύτητα του σχολείου και η προσωπική πολλές φορές επαφή του δασκάλου με τους μαθητές και τους γονείς, συνιστά σε αρκετές περιπτώσεις το ισχυρότερο κίνητρο για να μη διακόπτεται η φοίτηση μαθητών που προέρχονται από οικογένειες που δεν ιεραρχούν τη μόρφωση σε πρώτιστο αγαθό. Όταν λοιπόν αντί για κίνητρα, μπαίνουν εμπόδια, τότε η σχολική διαρροή ενδέχεται να αυξηθεί.

Όμως και η ίδια η εκπαίδευση επιβαρύνεται πολύ. Τα συγχωνευμένα «νέα σχολεία» θα στεγάζονται στα ίδια παλιά και πολλές φορές ακατάλληλα κτίρια. Είναι τα κτίρια χωρίς επαρκείς και κατάλληλους χώρους άθλησης, χωρίς υποδομές για τους μαθητές με αναπηρίες, χωρίς ευρύχωρες και ασφαλείς αυλές, με τη μόνη διαφορά ότι τώρα οι ίδιες υποδομές θα στεγάζουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό μαθητών και άρα η φθορά τους θα επιταχύνεται και τα προβλήματά τους θα μεγεθύνονται! Πλευρά άλλωστε σημαντική των συγχωνεύσεων είναι η αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη. Το υπουργείο υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει, όμως τα «μαθηματικά» δεν βγαίνουν. Η κυβέρνηση παρουσιάζει σαν «εγγύηση» ότι οι τάξεις δεν θα έχουν πάνω από 30 μαθητές, την ίδια ώρα που αποκρύβει ότι οι τάξεις που σήμερα είχαν λιγότερους μαθητές και κατά γενική ομολογία εξασφάλιζαν τις ιδανικότερες συνθήκες για καλό μάθημα, θα εκλείψουν εντελώς.

Η επικοινωνιακή εκστρατεία του υπουργείου (που αγγίζει τα όρια της …προπαγάνδας) παραλείπει να αναφέρει άλλο ένα σοβαρό στοιχείο: Ότι πολύ δύσκολα θα χτιστούν νέα σχολεία. Αρκεί και μόνο το παράδειγμα του Δημοτικού Σχολείου της Βάρης, το οποίο δεν παραδίδεται στην πόλη εδώ και ένα χρόνο παρόλο που είναι έτοιμο, επειδή δεν έχει εξοφληθεί ο κατασκευαστής! Πρόκειται για ένα ολοκαίνουριο κτίριο, με νέα υλικά (πίνακες, θρανία κ.λπ.) που λόγω της κρατικής …αδεκαρίας, αφήνεται να μαραζώσει και να παραδοθεί στη φθορά του χρόνου και της αχρηστίας. Τα νέα σχολεία λοιπόν μπορούν να χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά μέσω ΕΣΠΑ, δηλαδή με κοινοτικούς πόρους.

900 εκατ. ευρώ ομολόγησε ότι περιέκοψε από τις δαπάνες για την Παιδεία η Άννα Διαμαντοπούλου, αποκαλύπτοντας τα πραγματικά κίνητρα των μεταρρυθμίσεων

Το «ψηφιακό» σχολείο

Οι δραματικές συγχωνεύσεις συνδυάζονται με τα προγράμματα για το «ψηφιακό σχολείο». Η φιλολογία περί ψηφιακού σχολείου αποσκοπεί στο να εντυπωσιάσει αλλά και να παραπλανήσει την κοινή γνώμη, αφού οι εξαγγελίες δεν περιλαμβάνουν τις αναγκαίες παιδαγωγικές μεθόδους που θα οργανώσουν αυτό το πρόγραμμα. Καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι με το διαδραστικό πίνακα, το «ηλεκτρονικό βιβλίο», το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και τον προσωπικό υπολογιστή των μαθητών μπορούν να καταργηθούν τα παραδοσιακά μέσα, όπως η διά ζώσης διδασκαλία, το βιβλίο, η σχολική κοινωνικοποίηση.

Ασφαλώς, θα «βόλευε» μια πιστή κυβέρνηση στα μνημόνια και στους «σιδερένιους νόμους» της δημοσιονομικής πειθαρχίας να καταργήσει πλήρως όλα τα σχολεία, να απολύσει τους εκπαιδευτικούς και να οργανώσει τη δημόσια εκπαίδευση δίνοντας ένα λάπτοπ σε κάθε μαθητή, λέγοντάς του να μπαίνει στο ίντερνετ και να «κατεβάζει» ασκήσεις για να μάθει γράμματα. Στην πραγματικότητα, τα νέα μέσα μπορούν να έχουν ένα βοηθητικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να την αντικαταστήσουν. Η σύνδεσή τους λοιπόν με την κατάργηση των σχολικών μονάδων είναι εντελώς αυθαίρετη.

Δεν γίνεται όμως χωρίς σκοπιμότητες. Ήδη μελετάται η κατάργηση του Οργανισμού Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, που για δεκαετίες παρείχε στους μαθητές δωρεάν τα εκπαιδευτικά βιβλία. Οι τροχιοδεικτικές βολές για μια τέτοια εξέλιξη ήδη έχουν ριχτεί και δεν πρέπει να θεωρείται μακρινή η μέρα όπου τα βιβλία θα αγοράζονται από τους όλους τους μαθητές των δημόσιων σχολείων, όπως συμβαίνει σήμερα στα ιδιωτικά σχολεία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, και συγκεκριμένα στην Καλιφόρνια, οι μαθητές πήραν φέτος όλα τα σχολικά βιβλία τους σε «στικάκι», σε φορητό δηλαδή μέσο αποθήκευσης ψηφιακών αρχείων, ώστε να τα διαβάσουν στην οθόνη του υπολογιστή και να τα τυπώσουν στον εκτυπωτή του γραφείου τους αν θέλουν. Μπορεί για κάποιους αφελείς αυτή η εξέλιξη να συνιστά μετάβαση σε κάποια μοντέρνα εποχή, στην πραγματικότητα όμως αυτή η κίνηση μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες για την ίδια τη μόρφωση.

Αν πραγματοποιηθούν τα χειρότερα σενάρια, τότε όχι μετάβαση στο ψηφιακό μέλλον, αλλά οπισθοδρόμηση στις μαύρες μεταπολεμικές δεκαετίες θα έχει συντελεστεί. Συγκεκριμένα, στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, όταν τα φτωχότερα παιδιά αγόραζαν κάθε Σεπτέμβρη μεταχειρισμένα τα βιβλία της χρονιάς, από τους μεγαλύτερους συμμαθητές τους στις πιάτσες της Αθήνας. Θα κλείσει έτσι με δραματικό τρόπο ο κύκλος που άρχισε η κυβέρνηση του παππού του σημερινού πρωθυπουργού, η οποία με υπουργό Παιδείας τον Ευάγγελο Παπανούτσο ίδρυσε τον ΟΕΔΒ και το 1964 δόθηκαν πρώτη φορά δωρεάν τα βιβλία του σχολείου σε όλα τα παιδιά.

Αντιδράσεις

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που η εκπαιδευτική κοινότητα έχει ξεσηκωθεί μαζί με τους γονείς. Σε όλη την επικράτεια γονείς, μαθητές και τοπικοί παράγοντες κατεβαίνουν στους δρόμους, κλείνουν σχολεία και εισβάλλουν στις Περιφερειακές Διευθύνσεις, ενώ στην περιφέρεια άρχισαν οι προαναγγελίες για «αντάρτικο».

Ημίωρο άνοιγμα του σταθμού διοδίων Μακρυχωρίου Λάρισας και δεκάλεπτη κατάληψη του οδοστρώματος της εθνικής οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης, περιλάμβανε η διαμαρτυρία μαθητών, γονέων και φορέων του δήμου Τεμπών, με επικεφαλής τον δήμαρχο Κ. Κολλάτο, ενάντια στη συγχώνευση του γυμνασίου και των λυκειακών τάξεων του Μακρυχωρίου με το Γυμνάσιο και το Λύκειο Γόννων. Συγκέντρωση διαμαρτυρίας πραγματοποίησαν εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς του 2ου Γυμνασίου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, στην Θεσσαλονίκη, ζητώντας να ανακληθεί η απόφαση συγχώνευσης του σχολείου τους με το 1ο Γυμνάσιο. Η διαμαρτυρία πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του δήμου, ενώ την Παρασκευή πραγματοποιήθηκε κινητοποίηση όλων των σχολείων του δήμου στην Περιφέρεια Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας. Κύμα αντιδράσεων προκάλεσε και στην Ηλεία η απόφαση του υπουργείου να καταργήσει 30 Δημοτικά και Νηπιαγωγεία, ένα Γυμνάσιο και να συγχωνεύσει 38 άλλα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Άλλα σχολεία ανακοινώνουν ότι δεν θα ανοίξουν αν δεν αποσυρθούν οι σχετικές αποφάσεις συγχώνευσης. Ενδεικτικό παράδειγμα, οι 500 μαθητές 6 σχολικών μονάδων του Δήμου Πύδνας – Κολινδρού Κατερίνης που καλούνται να συγχωνευθούν με το Γενικό Λύκειο του Αιγινίου. Την απόφαση έλαβαν από κοινού το δημοτικό συμβούλιο της Κοινότητας Κολινδρού και οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων.

Σε κίνημα «αντίστασης» καλεί και η Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων και Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ). «Οργανώνουμε την αντίστασή μας σε όλη την Ελλάδα, σε κάθε πόλη, με πανό σε κάθε σχολείο, με πικετοφορίες, συμβολικό κλείσιμο σχολείων και δρόμων, διαμαρτυρίες στους δήμους» αναφέρει στο κάλεσμά της η Συνομοσπονδία, που παράλληλα προγραμματίζει κύκλο γενικών συνελεύσεων σε όλα τα σχολεία και όχι μόνο σ’ αυτά που συγχωνεύονται.

Μπροστά στο κύμα των αντιδράσεων, το οποίο τις επόμενες ημέρες αναμένεται να μεγαλώσει, η υπουργός Παιδείας τήρησε πολύ επιφυλακτική στάση: «Θα παρακαλούσα τους εκπαιδευτικούς να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί», δήλωσε η Άννα Διαμαντοπούλου σε τηλεοπτική εκπομπή (Σκάι, «Πρώτη γραμμή»), τονίζοντας ρητά πως θα υπάρξει αναπλήρωση όλων των μαθημάτων που θα χαθούν από τις καταλήψεις ή άλλες μορφές διαμαρτυρίας, που υποκινούνται, όπως άφησε να εννοηθεί, από τους εκπαιδευτικούς. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Δεν είναι δυνατόν οποιαδήποτε μορφή διαμαρτυρίας να έχει αποτέλεσμα να μην κάνουν τα παιδιά μαθήματα. Δεν μπορεί κανείς να βγάλει τα παιδιά από τις τάξεις». Παράλληλα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γ. Πεταλωτής, από την αίθουσα Τύπου δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Μπορούμε να ξεχωρίσουμε εκείνες τις αντιδράσεις και τις προτάσεις που διατυπώνονται για το καλύτερο από αυτές που γίνονται με έναν λαϊκίστικο τρόπο, απλώς για να δώσουν στους γονείς την ψευδαίσθηση ότι τα παιδιά είναι κοντά στο σπίτι τους».

Τέτοιες όμως δηλώσεις δείχνουν και την απόσταση της κυβέρνησης από τις πραγματικές αγωνίες των γονιών και των μαθητών…

(Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Παλμόραμα, 19-3-2011)

Έξω από την ΕΕ, μέσα στον ευρω-ΣΥΝ

Σε έναν αντιφατικό πόλο ρήξης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ εξελίσσεται το Αριστερό Ρεύμα του Συνασπισμού, μετά την πανελλαδική του σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο. Στην απόφαση που ψηφίστηκε καταγράφεται μεν η αντίθεση με την ΕΕ, την ίδια στιγμή όμως οι δυνάμεις του Αριστερού Ρεύματος παραμένουν εγκλωβισμένες στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της ηγεσίας της Κουμουνδούρου, κατεύθυνση που ενισχύθηκε σημαντικά μετά το διεθνές Συνέδριο του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Η πολιτική «συγκατοίκηση» του Αριστερού Ρεύματος με τη φιλοΕΕ ηγετική πτέρυγα του Συνασπισμού δεν αναμένεται να διαταραχθεί τουλάχιστον στο προσεχές διάστημα, καθώς ο προγραμματισμός του Ρεύματος είναι να ακολουθήσουν τοπικές συσκέψεις σε όλη την Ελλάδα με βάση την απόφαση, ώστε να διαμορφωθεί το αργότερο εντός δύο μηνών μια «πλατφόρμα» της τάσης.

«Αποτελεί πελώρια αυταπάτη ότι η ευρωζώνη και η ΕΕ, αυτές οι υπερεθνικές νομισματικές και αγοραίες ιμπεριαλιστικές ενώσεις του χρηματιστικού και πολυεθνικού κεφαλαίου, μπορούν να μετασχηματιστούν στο αντίθετό τους», υπογράμμισε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης με συνέντευξή του στην Αυγή της Κυριακής. Η ρήξη με τη μεταρρυθμιστική στρατηγική που έχει σαν πυξίδα για την ΕΕ ο Συνασπισμός έγινε σαφής και από το κείμενο απόφασης της σύσκεψης του Αριστερού Ρεύματος: «Σήμερα, η ΕΕ εμφανίζει ένα αποκρουστικό ταξικό πρόσωπο και προσομοιάζει όλο και περισσότερο με ένα αντεργατικό γερμανικό στρατόπεδο, ενώ από τους κόλπους της αναδύεται ένας νέος υπερεθνικός ολοκληρωτισμός», σημειώνεται χωρίς περιστροφές, για να τονιστεί ότι «το Αριστερό Ρεύμα, έκφρασε τη ριζική του αντίθεση στη Συνθήκη του Μάαστριχτ και στη συνέχεια στη Συνθήκη του Άμστερνταμ αλλά και στις μετέπειτα απαράδεκτες συνθήκες».

Η εισήγηση του Παναγιώτη Λαφαζάνη συνιστά ριζοσπαστική πλατφόρμα αλλά με μεταρρυθμιστική απάντηση

Και το «ταμπού» του ευρώ έσπασε με τη σύσκεψη του Σαββάτου: «Το ευρώ και ο μηχανισμός του είναι ένας μηχανισμός συνεχούς διεύρυνσης των αποκλίσεων και ανισοτήτων στην ευρωζώνη και μηχανισμός κοινωνικού και ταξικού πολέμου στην Ευρώπη», σημειώνεται, χρησιμοποιώντας διατυπώσεις που η ηγεσία του Συνασπισμού δεν θα διεννοείτο καν να σκεφτεί, ενώ και το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής αποφεύγει επιμελώς. Στο ίδιο μήκος κύματος καταγράφεται και η διαφωνία του Αριστερού Ρεύματος με την τακτική απάντηση του Συνασπισμού στο ζήτημα της διαχείρισης του χρέους: «Τόσο τα ευρωομόλογα όσο και η χρηματοδότηση για την αγορά ή επαναγορά χρέους δεν συνιστούν διέξοδο ούτε για την Ελλάδα ούτε για την ΕΕ. Αντίθετα, στη βάση αυτών των εργαλείων θα εφαρμοστούν σε βάρος της χώρας μας, αλλά και οποιασδήποτε άλλης, τα πολύ σκληρά και μακροχρόνια προγράμματα κατεδάφισης και επιτήρησης» υπογραμμίζεται σχετικά στην απόφαση. Αναλόγως σημαντική είναι και η διαφοροποίηση του «Ρεύματος» σε σχέση με την Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου και χαρακτήρα της: «Η ΕΛΕ θα πρέπει να γίνει πρώτα απ’ όλα και κυρίως μια μεγάλη λαϊκή κινηματική υπόθεση αλήθειας για το χρέος και όχι κρατικό παράρτημα ή παραμάγαζο της Βουλής», τονίζεται στο κείμενο που τηρεί σαφείς αποστάσεις από την πρωτοβουλία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ να καταθέσει στον πρόεδρο της Βουλής ανάλογη πρόταση.

Παρά τα βήματα διαφοροποίησης σε ριζοσπαστική κατεύθυνση, ο αντιευρωπαϊσμός του Αριστερού Ρεύματος υποτάσσεται τελικά, λόγω συσχετισμών, στο δυναμικό φιλοευρωπαϊκό και φιλοΕΕ ρεύμα
του Συνασπισμού. Όσο κι αν είναι πολύτιμη αυτή η ρήξη σε συμβολικό και όχι μόνο επίπεδο, στην πραγματικότητα το Αριστερό Ρεύμα δίνει περισσότερο άλλοθι πολυσυλλεκτικότητας στον Συνασπισμό, παρά συμβάλει σε αλλαγή πλεύσης. Επιπλέον, από το κείμενο της απόφασης προκύπτει ότι το «Ρεύμα» δεν τολμά και άλλες ρήξεις: Για παράδειγμα, δεν ασκείται πουθενά στο κείμενο κριτική στην πορεία και τα αδιέξοδα του σημερινού εργατικού κινήματος, όπως εκφράζεται επίσημα από τη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ. Η απόφαση της πανελλαδικής σύσκεψης αναφέρεται στην «ανάπτυξη λαϊκών επιτροπών», όμως σαν μοναδικό αίτημα αυτού του «μεγάλου λαϊκού κινήματος» τίθεται μια διευρυμένη εκδοχή του «δεν πληρώνω-δεν πληρώνω», που θα «αγκαλιάζει» και τις πληρωμές για το δημόσιο χρέος. Λείπουν με άλλα λόγια τα ριζοσπαστικά αιτήματα που καθιστούν ένα μαζικό κίνημα πολιτικοποιημένο.

Ακολούθως, η πολιτική πλατφόρμα του Αριστερού Ρεύματος παραμένει στο δοσμένο θεσμικό πλαίσιο, προσδοκώντας από το κράτος να αλλάξει χαρακτήρα. Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, η ριζοσπαστική Αριστερά καλείται να διαμορφώσει «ένα πρόγραμμα μεγάλων αλλαγών για ένα σύγχρονο, αποδοτικό και αποτελεσματικό κράτος και δημόσιο τομέα, ικανούς να ανακτήσουν τον έλεγχο των στρατηγικών τομέων της οικονομίας». Υποβαθμίζεται δηλαδή ο ρόλος των ανεξάρτητων μαζικών οργάνων του λαϊκού κινήματος, ενώ περιγράφεται ένας μάλλον θεσμικός τρόπος αλλαγής της πολιτικής.

(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 26-3-2011)