Πολιτικό σταυρόλεξο για «δυνατά μολύβια» θα είναι η ερχόμενη αυτοδιοικητική αναμέτρηση στις κάλπες του Μαΐου, όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν. Τελευταίος μάρτυρας περί αυτού, η πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Κάπα Research που δημοσιεύτηκε στο κυριακάτικο Βήμα και πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τον Ιούλιο συγκεντρώνοντας ένα εντυπωσιακό δείγμα 30.250 απαντήσεων. Εκείνο που πιστοποιείται καθαρά και από αυτή τη σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης είναι πως η πολιτική πραγματικότητα όπως διαμορφώθηκε από το 1974, πλέον συνιστά ένα απωθητικό πρότυπο. Οι πολίτες γυρίζουν επιδεικτικά την πλάτη στους εκπροσώπους του κομματικού κατεστημένου που τις τελευταίες δεκαετίες είχε θέσεις κλειδιά στον κρατικό μηχανισμό. Εδώ όμως ανακύπτει και η μεγάλη αντίφαση. Οι εκλογές ευνοούν τα προβεβλημένα πρόσωπα, τους εμπειροπόλεμους μηχανισμούς και τις δοκιμασμένες ομάδες. Και αν η πλειοψηφία απορρίπτει τους «παλιούς», αυτό δεν σημαίνει ότι θα εμπιστευτεί και τον πρώτο τυχόντα επειδή αυτός υποστηρίζει ότι είναι «νέος» ή «άφθαρτος».
Οι πολίτες γυρίζουν επιδεικτικά την πλάτη στους εκπροσώπους του κομματικού κατεστημένου
Η τάση όπως καταγράφεται στην εν λόγω έρευνα είναι καθαρή: Ένα 48,3% των ερωτηθέντων προτιμά για δήμαρχο κάποιον που μέχρι πρότινος ήταν αμέτοχος στα δημοτικά δρώμενα, έναντι του 44,9% που προκρίνει την εμπειρία στα διοικητικά ως κύριο προσόν του δημάρχου. Περαιτέρω, το 67,4% των απαντήσεων υποστηρίζουν ότι θα ήταν καλύτερο ο υποψήφιος δήμαρχος να μην έχει σχέση με τα κόμματα και τους μηχανισμούς τους, έναντι ενός ποσοστού μόλις 26,2% που επιμένει να επιλέγει πρόσωπο με βάση την κομματική τοποθέτηση και «γραμμή». Όμως εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι τα ευρήματα αυτά δεν αφορούν όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα. Περισσότερο περιγράφουν τη χρεωκοπία του «υπαρκτού δικομματισμού» που κυβέρνησε ως τα χρόνια της κρίσης. Δεν είναι σαφές αν οι απαντήσεις ισχύουν και για πρόσωπα που θα εξασφαλίσουν την υποστήριξη από τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Χρυσή Αυγή.
Τα στοιχεία άλλωστε της ίδιας της έρευνας δείχνουν ότι η σχέση της αυτοδιοικητικής αρένας με την κεντρική πολιτική σκηνή δεν είναι μονοσήμαντη, αλλά αντιφατική. Η στάση των υποψηφίων δημάρχων έναντι του Μνημονίου είναι αδιάφορη για το 42,5% των ερωτηθέντων, την ίδια στιγμή που το 42,1% απαντά ότι θα κρίνει ευνοϊκά έναν υποψήφιο μόνο αν είναι κατά του Μνημονίου. Στην ερώτηση πόσο ικανοποιημένοι αισθάνονται οι ερωτώμενοι από την καθημερινή ζωή στο Δήμο, το συντριπτικό 70,3% απαντά «λίγο» ή «καθόλου». Όταν όμως έρχεται η ώρα να προσδιοριστούν τα σημαντικότερα προβλήματα, τότε την πρώτη θέση μοιράζονται από κοινού η ανεργία και η κακοδιαχείριση των πόρων, δύο προβλήματα διαφορετικής τάξης, αφού η μεν ανεργία αφορά την κυβερνητική πολιτική, η δε διαχείριση των πόρων των αυτοδιοίκηση. Από τα παραπάνω μπορεί να βγει το συμπέρασμα ότι οι τοπικές εκλογές θα σφραγιστούν από τα κεντρικά πολιτικά ζητήματα, παρόλο που οι πολίτες δεν εμπιστεύονται καθόλου όσους έχουν εμπλακεί με αυτά. Στο πνεύμα αυτό άλλωστε μπορεί να αξιολογηθεί η απάντηση του 58,9% ότι δεν επιθυμεί επανεκλογή του σημερινού περιφερειάρχη και του 62,9% ότι δεν επιθυμεί επανεκλογή του σημερινού δημάρχου.
Όπως κάθε έρευνα, έτσι και αυτή πέρα από αντικειμενικές τάσεις, αποτυπώνει και τη βούληση αυτών που την παρήγγειλαν. Η ερώτηση «αν στο δεύτερο γύρο υπάρχει ένας υποψήφιος από τον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς και ένας της Κεντροδεξιάς, εσείς ποιον θα υποστηρίξετε;» κατευθύνει τον ερωτώμενο σε ένα υποθετικό σενάριο με σκόπιμα θολούς όρους για να βγάλει ένα εκ των προτέρων σχεδιασμένο αποτέλεσμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από αυτή την ερώτηση προέκυψε ο τίτλος του αφιερώματος («Πολιτικές ανατροπές δείχνουν δήμοι και περιφέρειες») αλλά και το παντελώς αστήρικτο πολιτικό συμπέρασμα του εισαγωγικού κειμένου της δημοσιογράφου (Δήμητρα Κρουστάλλη) ότι «δημιουργείται μια κρίσιμη εκλογική μάζα που ενδέχεται να αλλάξει τους συσχετισμούς». Όμως, το συμπέρασμα αυτό υπονομεύεται από όλο το πνεύμα των απαντήσεων που απορρίπτουν τα παλιά διλήμματα, ενώ παράλληλα αγνοεί την πολύ πιθανή περίπτωση εισόδου στο δεύτερο γύρο προσώπων που προέρχονται από την Αριστερά.
Τι δεν είπε η έρευνα
Η έρευνα της Κάπα Research αποτυπώνει και τη βούληση αυτών που την παρήγγειλαν
Ένα μέρος μόνο των ευρημάτων δημοσιοποιήθηκαν από το Βήμα της Κυριακής. Οι ερωτήσεις της έρευνας που διεξήγαγε η Κάπα Research σε ένα μεγάλο μέρος τους αφορούσαν την πολιτική τοποθέτηση των ερωτώμενων, τις εκλογικές τους προτιμήσεις ενώ υπήρχαν και πολλοί τοπικοί αξιολογικοί δείκτες.
Έτσι δημοσιεύτηκαν μεν οι δημοφιλέστεροι δήμαρχοι και περιφερειάρχες (μεταξύ των οποίων ο Γιάννης Σγουρός, 4ος σε σειρά περιφερειάρχης με 42,5% και ο Χρήστος Κορτζίδης, 13ος πιο δημοφιλής δήμαρχος, με 41,9%) όμως δεν είδε κανείς τους λιγότερο δημοφιλείς ή τις επιδόσεις κεντρικών προσώπων της αυτοδιοίκησης, όπως ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης. Δεν έγινε συσχετισμός των ευρημάτων με την πολιτική και κομματική τοποθέτηση του δείγματος. Δεν δημοσιεύτηκε επίσης η πρόθεση ψήφου των ερωτηθέντων για τις κοινοβουλευτικές εκλογές. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο που δεν είχε ακόμη «ανάψει» η συζήτηση για το νέο εκλογικό νόμο, κάτι που μπορεί να τροποποιήσει ριζικά το τοπίο. Τέλος, η έρευνα έγινε νωρίς, σε περίοδο που δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί οι πραγματικές υποψηφιότητες και οι ανάλογες στηρίξεις. Οι εκλογές όμως δεν είναι μια γενική τοποθέτηση επί πολιτικών αρχών αλλά συγκεκριμένη θέση επί συγκεκριμένων προσώπων. Και από αυτή την άποψη, τα όποια συμπεράσματα είναι ευμετάβλητα και πολλά ερωτήματα ακόμη ανοιχτά.
(Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 21-9-2013)
Γιώργος Λαουτάρης 