Περίοδος πολιτικών ζυμώσεων είναι αυτή που διανύουμε. Με το βλέμμα στραμμένο στις αυτοδιοικητικές εκλογές, ήδη εκδηλώνονται αλλού ανοιχτά και αλλού με τροχιοδεικτικές βολές, ανακοινώσεις υποψηφιοτήτων, βολιδοσκοπήσεις, συναντήσεις κρυφές και φανερές. Με δεδομένη την κυβερνητική πολιτική για την Τοπική Αυτοδιοίκηση όμως, τα πράγματα δεν είναι όπως παλιά. Κάποτε, ήταν αυτονόητη η επαρκής χρηματοδότηση των Δήμων (αφήνοντας ακόμη και περιθώριο για προφανείς σπατάλες). Κάποτε, ο Δήμαρχος είχε την εξουσία και την πυγμή να επιβάλει αποφάσεις κάτω από την πίεση του εκλογικού σώματος. Και βεβαίως, κάποτε, προ κρίσης, οι προνοιακές και κοινωνικές υποδομές των Δήμων ήταν απολύτως απαραίτητες σε ένα μικρό μόνο τμήμα των δημοτών.
Σήμερα όλα αυτά έχουν αλλάξει. Η χρηματοδότηση έχει ήδη περικοπεί κατά 60% σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα και κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι εδώ θα σταματήσουν οι μειώσεις. Συνέπεια της υποχρηματοδότησης είναι οι ελλειμματικοί προϋπολογισμοί και οι οικονομικές δυσπραγίες, γεγονός που σύμφωνα με το νέο νομικό καθεστώς, οδηγεί στο να παραδίδονται τα «κλειδιά» του Δήμου, η Οικονομική του Υπηρεσία σε κυβερνητικούς παράγοντες, που μπορούν να επιβάλουν πρακτικά ό,τι θέλουν, παρακάμπτοντας την αυτοτέλεια της δημοτικής διοίκησης. Τέλος, όλο και περισσότεροι πολίτες στρέφονται προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση για τις κοινωνικές της δομές, καθώς στα ερείπια του κοινωνικού κράτους και με την οικονομική κρίση να σοβεί, είναι το τελευταίο αποκούμπι. Σχήμα οξύμωρο, αλλά είναι ακριβώς αυτή η περίοδος που οι Δήμοι μετατρέπονται με τα τέλη τους σε άλλον ένα φορομπηχτικό μηχανισμό…
Για όλα τα παραπάνω, η προεκλογική περίοδος που εγκαινιάστηκε πρέπει να είναι διαφορετική από όλες τις προηγούμενες. Η πασαρέλα προσώπων και προσωπικοτήτων, οι γενικότητες με τα τετριμμένα κενόλογα συνθήματα δεν έχουν θέση στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα. Οι υποψήφιοι Δήμαρχοι πρέπει να λάβουν υπόψη ότι ως μέρος ενός πολιτικού συστήματος σε παρακμή και ανυποληψία, θα «πληρώσουν» αμαρτίες άλλων, αν δεν εξαιρεθούν από τον κανόνα της αοριστολογίας και της πελατειακής οικοδόμησης εκλογικής βάσης. Όλοι άλλωστε γνωρίζουν ότι οι ρουσφετολογικές υποσχέσεις είναι πλέον άνευ αντικρίσματος…
Ο υποψήφιος Δήμαρχος λοιπόν πρέπει να δεσμευτεί:
Πρώτον, μια γενναία κοινωνική πολιτική. Στις ημέρες της πολύπλευρης κρίσης και της ανεργίας, οι κοινωνικές δομές δεν απευθύνονται στις λεγόμενες «ομάδες κινδύνου» αλλά οφείλουν να αγκαλιάσουν όσο το δυνατόν περισσότερους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι παιδικοί σταθμοί, μια κοινωνική ανάγκη που μπορεί να τινάξει έναν οικογενειακό προϋπολογισμό στον «αέρα», αν δεν δεν μεριμνήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Άλλο παράδειγμα, οι αθλητικές και πολιτιστικές δράσεις, που τείνουν να εξαφανιστούν ελέω υποχρηματοδότησης με αποτέλεσμα όλο αυτό το πεδίο να περάσει στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Δεύτερον, πάγωμα ή μείωση των δημοτικών τελών. Ας ξεκινήσει από τους Δήμους η αναστροφή της παράλογης πολιτικής υπερφορολόγησης, άμεσης και έμμεσης, που εξανεμίζει εισοδήματα και συμβάλει στο καθοδικό σπιράλ της οικονομικής ύφεσης. Ας δεσμευτεί κάθε υποψήφιος Δήμαρχος ότι θα αρνηθεί να επιβάλει κάτω από οποιεσδήποτε προϋποθέσεις αύξηση τελών, ακόμη και στην περίπτωση που δώσει σχετική οδηγία το Οικονομικό Παρατηρητήριο των ΟΤΑ.
Τρίτον, υπεράσπιση της αυτοτέλειας του Δήμου. Ανοίγει μια περίοδος όπου θεσμοί και πρόσωπα θα δοκιμαστούν σοβαρά. Ανεξάρτητος υποψήφιος δεν θα σημαίνει πια δήμαρχος εκτός των κομματικών τειχών (κάτι που θα είναι ο κανόνας μάλλον πια) αλλά ανεξάρτητος από τις εντολές της κεντρικής διοίκησης, η οποία θα θέλει τον πρώτο δημότη κάθε πόλης απλό επικυρωτή προειλημμένων αποφάσεων. Οι μελλοντικοί Δήμαρχοι ή θα συγκρουστούν με τις εντολές της κυβέρνησης ή θα πετάξουν στα σκουπίδια την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων τους το προεκλογικό πρόγραμμα με το οποίο εκλέχθηκαν.
Για τα «έργα βιτρίνας»
Πάγια αντιπολιτευτική τακτική είναι η καταγγελία των «έργων βιτρίνας». Σύμφωνα με το πολιτικό αυτό πρότυπο, η εκάστοτε Δημοτική Αρχή δαπανά μεγάλα ποσά για έργα καλλωπισμού των δημόσιων χώρων, προς άγρα εντυπώσεων και φυσικά …ψήφων. Χωρίς να διαφωνεί κανείς ότι τα πάντα στην πολιτική είναι θέμα προτεραιοτήτων και χωρίς επίσης να αμφιβάλλει ότι είναι μεγαλύτερης σπουδαιότητας η λειτουργία ενός ΚΑΠΗ από τη φύτευση λουλουδιών σε ένα πάρκο, η ρητορική των «έργων βιτρίνας» είναι λάθος.
Μέρος των απαραίτητων αρμοδιοτήτων των Δήμων είναι και η φροντίδα για την αισθητική της πόλης, το …αξιοβίωτό της. Δεν φτάνει να είναι οι κάδοι απορριμμάτων άδειοι, αν το περιβάλλον τοπίο αποπνέει μιζέρια, είναι αφρόντιστο και παραδομένο στη φθορά. Τα λουλούδια, το πράσινο εν γένει σε μια τόσο επιβαρυμένη οικοδομικά μεγαλούπολη, είναι εκτός από ζωτικής σημασίας και σύμβολο. Για το λόγο αυτό, οι υποψήφιοι δήμαρχοι καλό είναι να αφαιρέσουν το αντιπολιτευτικό αυτό επιχείρημα από τη φαρέτρα τους, γιατί δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για τις δικές τους προτεραιότητες.
Άλλωστε, τα έργα που αναλαμβάνουν οι Δήμοι δεν είναι πια και τόσο …μεγάλα. Δεν φτιάχνουν γέφυρες ή αυτοκινητόδρομους και σε πολλές περιπτώσεις, ακριβώς τα «έργα βιτρίνας» είναι αυτά που προσδίδουν το χαρακτήρα τις πόλης και κάνουν αξιομνημόνευτη μια δημοτική διοίκηση.
(Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 3-8-2013)
Γιώργος Λαουτάρης 